Roman (biskup sandomierski)

Roman (ur. ?, zm. 1030) – biskup sandomierski (prawdopodobnie biskup słowiańskokatolicki), być może ostatni (znany z imienia) hierarcha obrządku cyrylometodiańskiego, o którym informację podał Jan Długosz w rękopisie Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae (Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego) pisząc: W 1030 roku umarł Roman, biskup sandomierski. Co prawda w późniejszym czasie informacja ta została wyskrobana, niemniej dwudziestowieczne techniki pozwoliły na jej odczytanie. To iż wzmiankowany Roman nie mógł być hierarchą łacińskim świadczy fakt, że w XI stuleciu nie istniała łacińska diecezja sandomierska, którą utworzono dopiero w roku 1818. Ponieważ nie istniała w tym mieście także stolica diecezji bizantyjsko-ruskiej, pozostaje więc tylko uznanie Romana za biskupa cyrylometodiańskiego (słowiańskokatolickiego). Pisze o tym Wanda Semkowicz-Zarembina w: Powstanie i dzieje autografu Annalum Jana Długosza, a powtarza za nią: Piotr Sławiński w: Prawosławie w Sandomierzu i okolicy. O notatce Jana Długosza dotyczącej sandomierskiego biskupa Romana wspomina także Dorota Wysocka w tekście Sandomierskie odpryski.

O istnieniu w Sandomierzu biskupstwa, a nawet metropolii cyrylometodiańskiej (chociaż nie wymieniają z imienia biskupa Romana) piszą autorzy, tak krajowi jak i zagraniczni. W rosyjskim tekście Prawosławie na dalniem Wostokie znajdziemy informację mówiącą, iż Sandomierz był siedzibą metropolii cyrylometodiańskiej. Taką samą informację można znaleźć w dziele Zbigniewa Dobrzyńskiego Obrządek słowiański w dawnej Polsce i książce Franka Kmietowicza, Kiedy Kraków był trzecim Rzymem.

Bibliografia[edytuj]

Wanda Semkowicz-Zarembina: Powstanie i dzieje autografu Annalum Jana Długosza, Rozprawy PAU, 1952, s. 24
Piotr Sławiński: Prawosławie w Sandomierzu i okolicy, Wydaw. Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2008, ISBN 978-83-60311-16-5, s. 11,
Dorota Wysocka: Sandomierskie odpryski , [w:] Przegląd Prawosławny (dostęp 13. 06. 2011 r.)
Stanisław Kętrzyński, O zaginionej metropolii czasów Bolesława Chrobrego, Warszawa 1947
Frank Kmietowicz, Kiedy Kraków był trzecim Rzymem, Wydaw. Orthodruk, ISBN 83-85368-09-4, Białystok 1994
Zbigniew Dobrzyński, Obrządek słowiański w dawnej Polsce, Wydaw. Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 1989
Славянская миссия святых Кирилла и Мефодия, [w:] Православие на Дальнем Востоке (dostęp 13. 06. 2011 r.)