300-lecie nadania Suwałkom praw miejskich magdeburskich (2 marca 1720 r.)
| ||
| ||
| Państwo |  Polska
| |
| Miejscowość | Suwałki | |
| Miejsce | kamienica przy ulicy Tadeusza Kościuszki 76 | |
| Typ pomnika | Tablica pamiątkowa | |
| Fundator | radni Suwałk, władze miasta | |
| Materiał | szkło | |
| Data budowy | 2020 | |
| Data odsłonięcia | 16.08.2020 | |
.
Tablica pamiątkowa: 300-lecie nadania Suwałkom praw miejskich magdeburskich (2 marca 1720 r.)
16 sierpnia 2020 roku odsłonięto uroczyście tablicę-ekspozycję: 300-lecie nadania Suwałkom praw miejskich magdeburskich (2 marca 1720 r.). Umieszczono ją na budynku znajdującym się u zbiegu ulic Tadeusza Kościuszki i Chłodnej. Tablica zawiera fragment przywileju magdeburskiego nadanego miastu 2 marca 1720 r. przez ówczesnego króla Polski Augusta II Mocnego.
Historia[edytuj]
Status Suwałk jako miasta potwierdzają dwa dokumenty:
- pierwszy to przywilej kamedułów wigierskich z 1715 r. Tekst rewersału kamedulskiego ukazał się drukiem w 1880 r. w formie niewielkiej broszurki wydanej przez ks. Stanisława Albertyna Nowalskiego pod tytułem „Monografia miasta Suwałk”[1]. Oryginał przywileju nie jest dostępny, a jego treść można poznać z urzędowego odpisu znajdującego się w suwalskim archiwum w zespole archiwalnym „Akta miasta Suwałk 1807-1914, sygn. 850, Akta dotyczące uwłaszczenia miasta 1866-1871, k. 16-25. [2]
- drugi dokument to przywilej królewski nadany przez Augusta II Mocnego, a będący potwierdzeniem rewersału kamedułów[3]. Oryginalny dokument znajduje się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie (zespół nr 1, Zbiór dokumentów pergaminowych 1155-1939, nr 4243), a współczesną mu kopię stanowi wpis w Metryce Litewskiej (Litewskie Państwowe Archiwum Historyczne w Wilnie, księga 160, k. 176-180). W zbiorach suwalskiego Archiwum Państwowego od marca 2020 r. dostępna jest kopia przywileju wykonana w ramach współpracy z Wydziałem Sztuk Pięknych toruńskiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Fundatorzy i wykonawcy[edytuj]
Tablica z fragmentem przywileju pojawiła się z inicjatywy suwalskich radnych (na wniosek radnego Kamila Klimka)[4], którzy partycypowali również w kosztach jej wykonania. Wśród fundatorów znaleźli się także prezydent Suwałk (Czesław Renkiewicz) i jego zastępcy, skarbnik i sekretarz miasta. Suwalskie Muzeum Okręgowe wsparło merytorycznie przedsięwzięcie. Projektem, konsultacją i realizacją pomysłu zajęły się dwie suwalskie firmy:
- projekt: Kreatywni D2 - firma budowlana
- wykonanie: Zakład Szklarski ALEX - firma zajmująca się kompleksową obróbką szkła i luster
Wygląd[edytuj]
Tablica wykonana z laminowanego hartowanego szkła ma kształt prostokąta o wymiarach 2830x1555 mm. Została zamocowana (8 mocowań punktowych tzw. rotule) na ścianie narożnej kamienicy (ul. Tadeusza Kościuszki 76) znajdującej się u zbiegu ulic Tadeusza Kościuszki i Chłodnej. Dodatkowe oświetlenie powoduje, że jest ona widoczna i czytelna również nocą.
W górnej części tablicy znalazł się fragment kopii przywileju magdeburskiego, natomiast dolna część to inskrypcja, w której wymieniono osoby związane z powstaniem tej pamiątki.
Poprzednio w tym miejscu znajdował się wielki termometr Pogodnych Suwałk[5].
Materiały archiwalne[edytuj]
- Archiwum Państwowe w Suwałkach, „Akta miasta Suwałk 1807-1914, sygn. 850, Akta dotyczące uwłaszczenia miasta 1866-1871, k. 16-25.
- Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Zespół nr 1, Zbiór dokumentów pergaminowych 1155-1939, nr 4243.
- Litewskie Państwowe Archiwum Historyczne w Wilnie, Metryka Litewska, księga 160, k. 176-180.
Przypisy[edytuj]
- ↑ Zob. S. A. Nowalski, Monografia miasta Suwałk, Kraków 1880, http://pbc.biaman.pl/dlibra/docmetadata?id=591 [Dostęp: 2020.09.11]
- ↑ S. Filipowicz, Przywileje dla miasta Suwałk, „Rocznik Augustowsko-Suwalski” 2006, t. 6, s. 171.
- ↑ Więcej na temat obu aktów w Suwałki : miasto nad Czarną Hańczą, red. J. Kopciał, Suwałki 2005, s. 91-100; S. Filipowicz, Przywileje dla miasta Suwałk, „Rocznik Augustowsko-Suwalski” 2006, t. 6, s. 171-183.
- ↑ Propozycja została oficjalnie przedstawiona na XXII sesji suwalskiej Rady Miasta, w dniu 27 maja 2020 r.
- ↑ Termometr liczący prawie 3 metry wysokości miał pokazywać aktualną temperaturę. Został uroczyście odsłonięty 9 stycznia 2017 r. w ramach akcji „Stacja Pogodne Suwałki”. W maju 2020 r. przeniesiono go na ścianę budynku Suwalskiego Ośrodka Kultury od strony ulicy Chłodnej.
Bibliografia[edytuj]
- Filipowicz S., Przywileje dla miasta Suwałk, „Rocznik Augustowsko-Suwalski” 2006, t. 6.
- Nowalski S. A., Monografia miasta Suwałk, Kraków 1880.
- Suwałki : miasto nad Czarną Hańczą, red. J. Kopciał, Suwałki 2005. ISBN 83-87415-37-5
This article "300-lecie nadania Suwałkom praw miejskich magdeburskich (2 marca 1720 r.)" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:300-lecie nadania Suwałkom praw miejskich magdeburskich (2 marca 1720 r.).
