Francuska rodzina królewska
Francja jest republiką (2021), więc nie ma monarchy ani rodziny królewskiej, jednak w XVII i XVIII wieku w rodzinie królewskiej Burbonów panowała ścisła hierarchia. Najbliższa rodzina króla nosiła odpowiednie tytuły – niektóre z nich były specjalnie tworzone dla konkretnych osób. Do dalszej rodziny królewskiej należeli tzw. książęta krwi, czyli kuzyni króla, im też przyznawano tytuły. W XIX wieku dynastia Burbonów-Orleańskich całkiem zrezygnowała z poniższych tytułów.
Monseigneur[edytuj]
Dożywotni tytuł stworzony specjalnie dla Ludwika, Wielkiego Delfina (1661–1711), najstarszego syna króla Ludwika XIV Burbona i Marii Teresy Hiszpańskiej (jedynego, który dożył wieku dorosłego).
Monsieur le Dauphin[edytuj]
Pan Delfin – tytuł zarezerwowany dla najstarszego syna monarchy – delfina, czyli następcy tronu Francji. Zdarzało się, że delfin nie zdążył objąć tronu, bowiem zmarł za życia panującego; tytuł ten przechodził wtedy na jego najstarszego syna lub wnuka. Tak samo działo się, kiedy delfin zostawał królem Francji. Przykłady:
- Ludwik, książę Burgundii (1682–1712), wnuk Ludwika XIV
- Ludwik, książę Bretanii (1707–1712), prawnuk Ludwika XIV
- Ludwik Ferdynand Burbon (1729–1765), syn Ludwika XV
- Ludwik Józef Burbon (1781–1789), syn Ludwika XVI
Madame la Dauphine[edytuj]
Pani Delfina – tytuł zarezerwowany dla żony Monsieur le Dauphin, czyli następcy tronu Francji. Jeśli jej mąż zmarł przed objęciem tronu, jego małżonka traciła tytuł, który przechodził na żonę jej najstarszego syna lub wnuka. Tak samo działo się, kiedy delfin zostawał królem Francji – jego żona zostawała królową Francji. Przykłady:
- Maria Adelajda Sabaudzka (1685–1712), żona Ludwika, księcia Burgundii
- Maria Józefa Saska (1731–1767), żona Ludwika Ferdynanda Burbona
- Maria Antonina Austriaczka (1755–1793), żona Ludwika Augusta Burbona
Monsieur[edytuj]
Pan – tytuł dożywotni zarezerwowany dla młodszego brata monarchy od czasów króla Henryka III Walezego. Przykłady:
- Gaston, książę Orleanu (1608–1660), młodszy brat Ludwika XIII, nazywany następnie Grand Monsieur (od 1640)
- Filip, książę Orleanu (1640–1701), młodszy brat Ludwika XIV, wcześniej nazywany Petit Monsieur (do 1660)
- Ludwik, hrabia Prowansji (1755–1824), młodszy brat Ludwika XVI
- Karol, hrabia Artois (1757–1836), młodszy brat Ludwika XVIII
Grand Monsieur[edytuj]
Wielki (Starszy) Pan – tytuł stworzony specjalnie dla Gastona, księcia Orleanu, młodszego brata Ludwika XIII. Gaston żył równocześnie z Filipem, księciem Orleanu (młodszym bratem Ludwika XIV) – dzięki zmianie tytułu obu panów można było łatwo rozróżnić.
La Grande Mademoiselle[edytuj]
Wielka (Starsza) Panna – tytuł stworzony dla Anny de Montpensier, córki Gastona, księcia Orleanu, kiedy jej ojca zaczęto nazywać odpowiednio Grand Monsieur. Dzięki temu wiadomo było, że jest ona córką Gastona, o nie Filipa, księcia Orleanu (młodszego brata Ludwika XIV) – jego córki nosiły tytuły Mademoiselles.
Madame[edytuj]
Pani – tytuł zarezerwowany dla żony Monsieur lub najstarszej córki monarchy. Przykłady:
- Henrietta Anna Stuart (1644–1670), księżniczka angielska, pierwsza żona Filipa, księcia Orleanu
- Elżbieta Charlotta z Palatynatu (1652–1722), księżniczka palatynatu reńskiego, druga żona Filipa, księcia Orleanu
- Maria Ludwika Elżbieta Burbon (1727–1759), córka Ludwika XV, nazywana także Madame Première lub Madame Royale
Mademoiselle[edytuj]
Panna – tytuł zarezerwowany dla córek Monsieur i Madame. Przykłady:
- Anna de Montpensier (1627–1693), córka Gastona, księcia Orleanu, później nazywana La Grande Mademoiselle
- Maria Anna Orleańska (1669–1728), córka Filipa, księcia Orleanu
- Elżbieta Charlotta Orleańska (1676–1744), córka Filipa, księcia Orleanu, później nazywana Mademoiselle de Chartres
Madame Première, Madame Seconde, Madame Troisième[edytuj]
Pani Pierwsza, Pani Druga, Pani Trzecia, etc. – tytuły noszone przez kolejne córki monarchy, pierwszy z nich jest równoznaczny z Madame lub Madame Royal. Tytuły te nie były dożywotnie, jeśli zmarła starsza córka króla, jej młodsza siostra dziedziczyła jej tytuł itd. Przykłady:
- Maria Ludwika Elżbieta (1727–1759), najstarsza córka Ludwika XV – Madame Première
- Anna Henrietta (1727–1752), bliźniaczka poprzedniej – Madame Seconde
- Ludwika Maria (1737–1787), najmłodsza córka Ludwika XV – Madame Septième lub Madame Dernière
Madame Royale[edytuj]
Pani Królewska – tytuł zarezerwowany dla najstarszej córki monarchy, jest równoznaczny z Madame lub Madame Première. Tytuł nie był dożywotni, kobieta traciła po śmierci ojca na rzecz najstarszej córki nowego króla:
- Elżbieta (1602–1644), najstarsza córka Henryka IV
- Krystyna Maria (1606–1663), druga córka Henryka IV
- Maria Teresa (1667–1672), jedyna córka Ludwika XIV, która nie zmarła przy porodzie
- Maria Ludwika Elżbieta (1727–1759), najstarsza córka Ludwika XV
- Maria Adelajda (1732–1800), trzecia córka Ludwika XV
- Maria Teresa (1746–1748), jedyna córka delfina Ludwika Ferdynanda i jego pierwszej żony
- Maria Teresa Charlotta (1778–1851), córka Ludwika XVI
Mesdames Tantes[edytuj]
Panie Ciotki – tytuł obejmujący ciotki króla Ludwika XVI (córki Ludwika XV i Marii Leszczyńskiej). Kobiety niezamężne, poświęcone religii i życiu duchowemu, co zostało zaszczepione im przez ich matkę, opisywane jako zainteresowane muzyką, jak również życiem dworskim Wersalu. Panie Ciotki króla to:
- Maria Adelajda (1732–1800)
- Wiktoria Ludwika (1733–1799)
- Zofia Filipa (1734–1782)
Monsieur le Prince[edytuj]
Pan Książę – tytuł dożywotni zarezerwowany dla pierwszego księcia krwi, do 1709 dla księcia de Condé, później dla księcia Orleanu (wtedy praktycznie przestał być używany). Przykłady:
- Wielki Kondeusz (1621–1686), dowódca z czasów Frondy
- Henryk Juliusz Burbon-Condé (1643–1709), syn poprzedniego
- Ludwik III Burbon-Condé (1668–1710), syn poprzedniego
Madame la Princesse[edytuj]
Pani Księżna – tytuł zarezerwowany dla żony Monsieur le Prince.
Monsieur le Duc[edytuj]
Pan Diuk – tytuł zarezerwowany dla najstarszego syna Monsieur le Prince, księcia (diuka) Enghien, który po śmierci ojca zostawał księciem Condé (po 1709 praktycznie przestał być używany).
Madame la Duchesse[edytuj]
Pani Duszesa – tytuł zarezerwowany dla żony Monsieur le Duc.
Współczesność[edytuj]
Mimo że Francja jest republiką, jej „królem z prawa”, czyli królem de iure (roi de France et de Navarre), który z powodów niezależnych od siebie nie może sprawować realnej władzy nad państwem, jest – według legitymistów – Ludwik XX z hiszpańskiej linii Domu Burbonów. Na co dzień posługuje się on tytułami: Głowa Domu Burbonów (chef de la Maison de Bourbon) oraz Jego Królewska Wysokość książę Andegawenii (Son Altesse Royale duc d’Anjou).
María Małgorzata Vargas Santaella, żona Ludwika XX, uznawana jest przez legitymistów za królową Francji i Nawarry (reine de France et de Navarre), posługuje się tytułem JKW księżnej Andegawenii (duchesse d’Anjou).
Ich córka, księżniczka Eugenia, zwana jest córką Francji (fille de France).
Pojęcie „króla z prawa” wywodzi się z tego, że na mocy praw fundamentalnych monarchii francuskiej korona Francji jest niedysponowalna – dlatego następca tronu staje się królem automatycznie, natychmiast po śmierci swojego poprzednika. Król / następca tronu Francji nie może abdykować lub odmówić przyjęcia korony. Wszelkie czynności i uroczystości urzędowe lub religijne (np. namaszczenie i koronacja w katedrze w Reims) są tylko potwierdzeniem wcześniej zaistniałego faktu.
This article "Francuska rodzina królewska" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Francuska rodzina królewska.
