Historia hotelarstwa

Rozwój zakładów hotelarskich postępował wraz ze wzrostem ruchliwości ludzkiej. Już od zarania dziejów człowiek potrzebował miejsca na nocleg.

Migracje w starożytności[edytuj]

Przyczyny migracji w starożytności

handel (szlaki handlowe – bursztynowy, jedwabny),
dyplomacja (utrzymanie stosunków dyplomatycznych z państwami ościennymi i konieczność zarządzania odległymi prowincjami),
powody religijne – konieczność odwiedzania miejsc kultu religijnego,
cel rozrywkowy, zabawowy - igrzyska olimpijskie.

Starożytna Grecja[edytuj]

Starożytne greckie zajazdy nazywano pandoktiami – miały one olśnić przybysza, były budowane z rozmachem, przepychem, miały świadczyć o greckiej kulturze. Były lokalizowane w okolicach miejsc kultu religijnego, bądź miejsca odbywania się igrzysk, np. Hery (VI w. p.n.e.). Słynne były też uzdrowiska: Epidauros, Korynt.

Starożytny Rzym[edytuj]

Imperium rzymskie było bardzo rozległe, więc w I w. p.n.e. wprowadzono (Oktawian August) tzw. komunikację państwową. Była to sieć dróg bitych, a także zajazdów, zlokalizowanych w odległości 1 dnia jazdy konnej od siebie. Ten system komunikacji zorganizowany był dla kurierów, wojskowych, urzędników. Nadzór nad tymi sieciami prowadzili edyle – urzędnicy państwowi. Rzymskie zajazdy wzorowane były na domach rzymskich patrycjuszy. Znajdowały się tam łaźnie , sauny, ogrody, osobne pomieszczenia dla zwierząt i oczywiście miejsca noclegowe dla ludzi. To z tych czasów pochodzi powiedzenie: „Hospes hospiti sacer” – gość gospodarzowi świętym - hospes - z łac. ozn. gościa lub gospodarza, od tego zwrotu pochodzi słowo hotel, hospitować – tzn. składać wizytę, przybywać z gościną.

Także z czasów rzymskich pochodzą pierwsze przepisy prawne dotyczące obiektów udzielających gościny. Obejmowały one odpowiedzialność za rzeczy i bezpieczeństwo podróżnego. Wszystkie nowoczesne kodeksy cywilne w Europie opierają się na tych rzymskich sprzed 2000 lat.

Średniowiecze[edytuj]

Zanikło wiele zdobyczy kultury starożytnej. W tym podupadł zwyczaj udzielania gościny. Powrót do tej instytucji datuje się na IX wiek i czasy panowania Karola Wielkiego, który nałożył na klasztory obowiązek prowadzenia hospicjum. Klasztory miały obowiązek przyjmowania wędrowców, udzielania im noclegu, wyżywienia i podstawowej opieki. Początkowo obowiązek ten wypełniany był bezpłatnie, z czasem jednak przyjął formę rynkową (zarobkową). Najgęstsza sieć hospicjów znajdowała się na terenie dzisiejszej Szwajcarii (do dziś Szwajcarzy chlubią się największą tradycją w dziedzinie hotelarstwa).

Historia hotelarstwa w Polsce sięga początków państwowości polskiej, jednak pierwsze pisane źródła są z XIII wieku (stare kroniki, zapiski rajców miejskich). W Statucie Wiślickim (z XIII w.) Kazimierza Wielkiego znajduje się zapis: „aby karczmarzom nikt gwałtu czynić nie śmiał”. Zapiski rajców miejskich dotyczyły godzin otwarcia gospód, a także szynkowania trunków. Pierwowzorem dzisiejszych hoteli były średniowieczne karczmy wiejskie i gospody (szynki) miejskie. Te ostatnie początkowo były miejscem spotkań bogatego mieszczaństwa, z czasem stały się instytucjami życia cechowego.

Historycy kultury dzielą Europę stosując kryterium kultury gospód i karczem na, np.:

Polskę, Wsch. Niemcy, Ruś, Litwę, Hiszpanię, gdzie udzielanie gościny stało na bardzo wysokim poziomie. W tych krajach co zamożniejsi podróżni wozili swój niemalże cały dobytek.
Anglię, Holandię – gdzie kultura gospodarcza stała na bardzo wysokim poziomie, od średniowiecza stały zajazdy gotowe na 150 miejsc, dysponowano bielizną pościelową, zastawą stołową. W zasadzie średniowieczne karczmy i gospody w niezmiennym kształcie przetrwały do końca XVII wieku.

Wówczas to pojawił się nowy typ klienta, który był skłonny sporo zapłacić za godziwy nocleg. 1691-1695 r. powstaje zajazd „Marywil” w Warszawie, w miejscu dzisiejszego Teatru Wielkiego. Uważany przez historyków za pierwszy warszawski hotel. Powstał on z inicjatywy Marysieńki Sobieskiej i działał do roku 1825 roku. Przeznaczony był dla kupców, spełniał również rolę centrum handlowego. W latach kolejnych powstają następne tego typu hotele – „Hotel Polski”, „Hotel Pruski”, hotel „Pod Białym Orłem”.

Współczesność[edytuj]

Jednak dopiero koniec XIX wieku i początek XX przynoszą nową jakość w hotelarstwie. Powstają hotele wzorowane na arystokratycznych pałacach, rezydencjach. Hotele typu palace (typu pałacowego). Przeznaczone dla bogatego ziemiaństwa, kupców i finansistów, którzy pragną otaczać się zbytkiem typowym dla rodzin arystokratycznych. Hotele tego typu powstały we wszystkich metropoliach europejskich m.in.: „Ritz” w Paryżu, „Savoy” w Londynie, „Europejski” w Warszawie, „Bristol” w Warszawie, „Francuski” w Krakowie, „Ritz” w Białymstoku, „Pod Orłem” w Bydgoszczy. „Bristol” – otwarty w 1901 r., szybki, rekordowy czas budowy (2 lata), był najwyższym wówczas w Warszawie (8 kondygnacji), pierwsza nowoczesna winda, pierwsza nowoczesna pralnia mechaniczna, szereg sal balowych, restauracji, kawiarni, sala bilardowa, biblioteka, telegraf, a także własna lodziarnia, cukiernia i liczne sklepy. Miał stwarzać namiastkę arystokratycznego życia, to już nie pojedyncza usługa (nocleg), ale cała kombinacja usług, dająca poczucie komfortu i przepychu. Jest to kanon postępowania marketingowego we współczesnym hotelarstwie.

Wiek XX – pojawia się zupełnie nowy klient w hotelarstwie – turysta. Podróżuje dla przyjemności, poznania świata, bez motywów materialnych (nie dla zarobku) i natychmiast pojawia się oferta hotelarska skierowana do tego klienta. To już nie urządzone z przepychem hotele pałacowe, lecz pensjonaty, schroniska, domy wycieczkowe, stanice wodne (np. dla żeglarzy). Pojawia się konkurencja dla hoteli w postaci kwater prywatnych. Początkowo w wiejskich chałupkach, z czasem przekształcają się w wyspecjalizowane pensjonaty. Modne stają się miejscowości nadmorskie, przeżywają boom (wzrost) letniska na Helu (Jastarnia, Jurata) oraz góry (Zakopane, Karpacz). Duże aglomeracje w sąsiedztwie powstających osiedli letniskowych (traktowane jako drugie mieszkanie). To z tego okresu pochodzi również większość schronisk (górskich i wysokogórskich). Tuż przed wybuchem wojny stan bazy noclegowej w Polsce znacznie przewyższał popyt na tego typu usługi.

This article "Historia hotelarstwa" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Historia hotelarstwa.