Kryzys ukraiński

Kryzys ukraiński (znany również jako rewolucja godności, także Eurorewolucja) – przemiany polityczne i społeczne na Ukrainie od 30 listopada 2013 do lutego 2014, spowodowane protestem obywateli Ukrainy przeciwko nielegalnemu rozpędzaniu akcji pokojowych studentów i działaczy obywatelskich 21 listopada 2013 r. jako sprzeciw wobec odejścia przywództwa politycznego kraju z ustawowego kursu integracji europejskiej i późniejszego odrzucenia tego kursu (patrz „Euromajdan”). Jedną z głównych przyczyn protestów była nadmierna koncentracja władzy w rękach Wiktora Janukowycza i jego „rodziny”, niechęć narodu ukraińskiego do zaakceptowania transformacji kraju nie tylko de facto, ale de iure w jedno z Kolonie rosyjskie.

Materialne, prawdziwe dowody wydarzeń Rewolucji zostały zebrane przez działaczy i przechowywane w zbiorach Narodowego Muzeum Rewolucji Godności, które zawierają ponad 2000 obiektów, 500 wywiadów audio i wideo, duży zbiór fotografii oraz bibliotekę książki o wydarzeniach Rewolucji.

Terminy „Rewolucja Godności” i „Eurorewolucja” w odniesieniu do tych wydarzeń są czasami używane w tym samym kontekście, co termin „Euromajdan”, ale mają inny ładunek semantyczny: „Euromajdan” jest najczęściej używany w kontekście organizacji, formy i miejsce protestów Ukraina – jako element Rewolucji Godności; Rewolucja Godności - jako zmiany społeczno-polityczne spowodowane fiaskiem podpisania Traktatu o Integracji Europejskiej, a właściwie sam Euromajdan.

Istnieją również różnice w szacunkach daty początku Rewolucji. Politycy Ukrainy, ukraińskie media i blogerzy uważają datę Rewolucji za 21 listopada 2013 r., kiedy rząd Azarowa odwołał podpisanie Porozumienia o Integracji Europejskiej, po czym zaczęli gromadzić się pierwsi protestujący; lub 30 listopada, w dniu, w którym studenci zostali pobici na Euromajdanie. Poza Ukrainą powszechnie uważa się, że datę Rewolucji należy ustalić na podstawie przemarszu protestujących do Rady Najwyższej 18 lutego, kiedy rozpoczęły się masowe krwawe starcia ze znacznymi ofiarami w ludziach.

Symbolem Rewolucji Godności był Piano Extremist, którego wizerunek stał się popularny na całym świecie.

Euromajdan i rewolucja

Protesty ogarnęły Ukrainę po tym, jak 21 listopada 2013 roku prezydent Wiktor Janukowycz odmówił podpisania umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską. Zawiązany wówczas ruch polityczny, znany jako „Euromajdan”, żądał zbliżenia z Unią oraz odwołania Janukowycza ze stanowiska. Ruch ten ostatecznie odniósł sukces podczas rewolucji z lutego 2014 roku, która obaliła urzędującego prezydenta oraz jego rząd.

Niepokoje w zachodniej Ukrainie

24 stycznia 2014 roku w wielu miastach zachodniej Ukrainy, jak Iwano-Frankiwsk czy Czerniowce, protestujący przejęli budynki regionalnej administracji w proteście przeciwko prezydentowi Janukowyczowi. W Iwano-Frankiwsku blisko 1500 osób okupowało gmach regionalnego rządu, barykadując się w środku, z kolei w Czerniowcach tłum przypuścił szturm na chronioną przez milicję siedzibę gubernatorów. W Użhorodzie również doszło do blokady lokalnych urzędów, z kolei we Lwowie, po uprzednim przejęciu biura gubernatora, ustawiono barykady.

Następstwa rewolucji

Wojna rosyjsko-ukraińska

Prorosyjski separatyzm na Ukrainie (2014)

Po wylocie Janukowycza w dniu 24 lutego 2014, z ramienia prorosyjskich i antyrewolucyjnych aktywistów wybuchły protesty w dużej mierze rosyjskojęzycznym regionie Krymu. Po nich nastąpiły demonstracje w wielu miastach wschodniej i południowej Ukrainy, takich jak Donieck, Ługańsk, Charków i Odessa.

Rosyjska aneksja Krymu

Począwszy od 26 lutego 2014, prorosyjskie uzbrojone osoby zaczęły przejmować Półwysep Krymski, prowokując protesty. Rosja początkowo utrzymywała, że owi umundurowani bojownicy, określeni mianem „zielonych ludzików”, byli „lokalnymi siłami samoobrony”, jednak później przyznała, że byli oni faktycznie rosyjskimi żołnierzami bez oznaczeń, potwierdzając tym samym raporty o rosyjskim wtargnięciu na Ukrainę. 27 lutego 2014 rosyjskie siły zajęły budynek parlamentu Krymu, a nowy, samozwańczy prorosyjski rząd ogłosił referendum w sprawie uniezależnienia od Ukrainy. W następstwie owego referendum, odbytego 16 marca 2014 i nieuznawanego na arenie międzynarodowej, Rosja w dniu 18 marca tegoż roku anektowała Krym.

Wojna w Donbasie

Zniszczony budynek w Lisiczańsku, 4 sierpnia 2014

Od początku marca 2014 roku, w następstwie ukraińskiej rewolucji i Euromajdanu, w obwodach donieckim i ługańskim, określanych łącznie jako „Donbas”, odbywały się demonstracje organizowane przez prorosyjskie i antyrządowe grupy. Demonstracje te, mające miejsce po aneksji Krymu oraz będące częścią szerszej fali prorosyjskich protestów na obszarze wschodniej i południowej Ukrainy, przerodziły się w konflikt zbrojny pomiędzy siłami separatystycznymi z samozwańczych Donieckiej Republiki Ludowej i Ługańskiej Republiki Ludowej (odpowiednio DRL i ŁRL), a ukraińskim rządem. Od zmian w dowództwie w sierpniu 2014 roku, separatyści kierowani byli głównie przez obywateli rosyjskich. Zgodnie z doniesieniami, rosyjscy bojownicy mieli stanowić od 5 do 20% walczących.

Pomiędzy 22 a 25 sierpnia 2014 roku pojawiły się doniesienia o przekraczaniu bez pozwolenia ukraińskiego rządu granicy między Ukrainą a Rosją przez rosyjską artylerię, personel oraz jednostki określane w Rosji mianem „konwojów humanitarnych”. Zgodnie z doniesieniami, owe przejścia miały miejsce zarówno na obszary kontrolowane przez siły prorosyjskie, jak również na niebędące pod taką kontrolą, jak np. południowo-wschodnia część obwodu donieckiego, nieopodal Nowoazowska. Wydarzenia te nastąpiły po ostrzale jednostek ukraińskich, pochodzącym z rosyjskiej strony granicy i mającym miejsce w ciągu poprzedniego miesiąca. Ówczesny szef Służby Bezpieczeństwa Ukrainy, Wałentyn Naływajczenko, określił wydarzenia z 22 sierpnia 2014 jako „bezpośrednia inwazja Rosji na Ukrainę”, która z kolei przez zachodnie, jak i ukraińskie wojska została ona nazwana „tajną inwazją”. W rezultacie donieccy i ługańscy powstańcy odzyskali większość terenu utraconego przez nich wcześniej w wyniku kontrofensywy wojsk rządowych. 5 września 2014 Rosja i Ukraina podpisały porozumienie o zawieszeniu broni, znane jako protokół miński – mimo to doszło do obopólnych aktów jego pogwałcenia. W toku wyłaniania się linii frontu pomiędzy powstańcami a terytorium kontrolowanym przez Ukrainę, watażkowie przejęli kontrolę nad plonami po stronie powstańczej, prowadząc do dalszej destabilizacji. Zawieszenie broni ostatecznie upadło w styczniu 2015 roku. Ciężkie walki zostały wznowione na terenach objętych konfliktem, włączając w to lotnisko w Doniecku i Debalcewo. Ponowny rozejm, określany jako Mińsk II, został podpisany 12 lutego 2015.

Efekty wojny

Kryzys poskutkował licznymi konsekwencjami, zarówno wewnętrznymi, jak i zewnętrznymi. Według podsumowania Banku Światowego z października 2014, na skutek kryzysu gospodarka Ukrainy skurczyła się w 2014 roku o 8%. Z kolei sankcje gospodarcze nałożone na Rosję przez państwa zachodnie przyniosły efekt w postaci spadku wartości rubla i w konsekwencji rosyjskiego kryzysu finansowego.

Wojna w Donbasie przełożyła się na niedobór węgla na Ukrainie, jako że region ten był głównym źródłem tego surowca dla elektrowni w całym kraju. Ponadto, Zaporoska Elektrownia Jądrowa wyłączyła jeden ze swych reaktorów w następstwie wypadku. Połączenie tych dwóch czynników spowodowało braki w dostawach prądu na Ukrainie w grudniu 2014.

Postęp we wprowadzaniu zmian na porewolucyjnej Ukrainie został opisany jako powolny. Według raportu BBC z lutego 2016, Ukraina pozostała pogrążona w korupcji; niewielki postęp uczyniono w rozwoju gospodarki, a walki w Donbasie były kontynuowane na niskim poziomie. Raport donosił ponadto o pojawianiu się dyskusji nad „Trzecim Majdanem” w celu zmuszenia rządu do podjęcia działań przeciwko kryzysowi.

Wybory na Ukrainie

Reportaż z wyborów w Donbasie z 2 listopada 2014. (ros.)

W trakcie przedłużającego się kryzysu odbyło się również wiele wyborów na obszarze Ukrainy. Pierwszymi z nich były wybory prezydenckie z 25 maja 2014, w trakcie których w miejsce obalonego prezydenta Janukowycza wybrano Petra Poroszenkę. W regionie Donbasu z powodu aktów agresji ze strony prorosyjskich separatystów otwartych było jedynie 20% lokali wyborczych – 426 z przewidywanych 2430.

Podczas gdy wojna w Donbasie była kontynuowana, pierwsze porewolucyjne wybory do Rady Najwyższej Ukrainy odbyły się 26 października 2014 roku. Również wtedy separatyści uniemożliwi przeprowadzenie głosowania na kontrolowanych przez siebie terenach – zamiast tego zorganizowali w dniu 2 listopada 2014 własne, nieuznane przez społeczność międzynarodową i łamiące postanowienia protokołu mińskiego.

Zobacz też

• Stosunki Ukrainy z Unią Europejską

Przypisy

This article "Kryzys ukraiński" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Kryzys ukraiński.

This page exists already on Wikipedia.

📰 Article(s) of the same category(ies)

• Republika Hulajpole
• Inteligentna moc (partia polityczna)
• Bioroboty
• Gabinet cieni Serhija Sobolewa

---

 Facebook Page

 Follow us on Twitter !

Read or create/edit this page in another language

• Kryzys ukraiński in English