L-przestrzeń

L-przestrzeń (ang. L-Space) – fikcyjna teoria magiczno-naukowa, stworzona na potrzebę serii Świat Dysku przez Terry’ego Pratchetta. Po raz pierwszy wykorzystana została w Straż! Straż!. Tak jak inne teorie i pojęcia w twórczości T. Pratchetta, ta również ewoluowała. Jej najdokładniejszy opis znajduje się w Nauce Świata Dysku II: Glob.

Teoria i przykłady zastosowania[edytuj]

Przykład zastosowania l-przestrzeni (choć jeszcze wówczas nie nazwanej) pojawił się w książce Pomniejsze Bóstwa, w sytuacji gdy w płonącej efebiańskiej bibliotece pojawia się znikąd Bibliotekarz Niewidocznego Uniwersytetu i zabiera stamtąd kilkanaście cennych zwojów, które następnie wzbogaciły kolekcję Biblioteki NU. W tej książce nie jest wyjaśnione, jaką metodą się posłużył, ale można to wydedukować na podstawie informacji z innych części cyklu.

Z nazwy, L-przestrzeń (przedrostek l- pochodzi od angielskiego library – biblioteka) pojawiła się po raz pierwszy jako teoria ogólna^[1] L-przestrzeni przy opisywaniu dziedziny magicznej, jaką jest czytanie niewidzialnych tekstów. Według wspomnianej teorii, zawartość książek nienapisanych można wydedukować z zawartości książek już napisanych. Czytelnictwem niewidzialnych tekstów zajmował się Myślak Stibbons.

W kolejnych tomach Świata Dysku l-przestrzeń stała się całkowicie samodzielną teorią (i praktyką). Według najczęściej powtarzającej się definicji, l-przestrzeń jest przestrzenią fazową, zawierającą wszystkie możliwe książki – te które powstały, jak i te, które nie powstały. W Nauce świata dysku II zostaje powiązana z twierdzeniem o nieskończonej liczbie małp – gdyż zawiera wszystkie dzieła zapisane przez nieskończoną liczbę małp w nieskończonej ilości czasu. Ponadto L-przestrzeń określa następujące równanie:

{\text{Ksiazki}}={\text{Wiedza}}={\text{Potega}}={\frac {{\text{Masa}}\times {\text{Odleglosc}}^{2}}{{\text{Czas}}^{3}}}

L-przestrzeń łączy wszystkie biblioteki multiuniwersum – a do pewnego stopnia wszystkie książki (czy też reprezentacje słowa pisanego). W efekcie każda biblioteka jest potencjalnie nieskończona – co kwitowane jest stwierdzeniem, że jest porządną czarną dziurą, która potrafi czytać – dzięki czemu l-przestrzeń może być wykorzystywana do podróży zarówno standardowych, jak i w czasie. L-przestrzeń istnieje nawet w miejscach, gdzie nie występuje magia – dzięki czemu w Nauce Świata Dysku II można było za jej pomocą dotrzeć do Świata Kuli (na Ziemię). L-przestrzeń jest wykorzystywana i patrolowana przez Bibliotekarzy Czasu i Przestrzeni (zwanych także tajemnymi Mistrzami Bibliotek). Jedynym wymienionym w serii członkiem tego bractwa jest Bibliotekarz NU – jednak wiadomo, że jest ich więcej. Bractwo to obowiązują następujące trzy zasady:

Cisza
Książki muszą być zwrócone nie później niż z ostatnią wskazaną datą
Nie naruszać zasady przyczynowości

Ilość książek w uniwersum Świata Kuli[edytuj]

W Nauce Świata Dysku II HEX stwierdza, że przestrzeń fazowa książek świata Kuli wynosi 10 do potęgi 1100 do potęgi n tomów, gdzie n oznacza liczbę wszystkich możliwych wszechświatów. Rincewind oświadcza, że to dość, żeby zapełnić wszystkie wszechświaty albo „tak blisko, że nie robi to różnicy”, co HEX potwierdza, cytując padające wcześniej jedno z uniwersalnych praw multiuniwersum^[2] – Nigdy nie ma dość miejsca na półkach.

Przypisy[edytuj]

↑ „Istnieje również szczególna teoria, ale nikt się nią nie przejmuje, bowiem w oczywisty sposób jest stekiem bzdur i gazu bagiennego” – T. Pratchett, Panowie i damy.
↑ Inne, odkryte przez magów badawczych, to między innymi: Obiekty w lusterku wstecznym są bliżej, niż się wydaje; Wewnątrz nie ma elementów nadających się do regulacji przez użytkownika; oraz, naturalnie, Mogą się zdarzyć czubki. – T. Pratchett Nauka Świata Dysku II: Glob.