Mowa ludzka

Mowa ludzka (antropologia)– specyficzny system komunikacji przy pomocy artykułowanych dźwięków za pomocą aparatu mowy, odbieranych za pomocą słuchu i przetwarzanych z pomocą umysłu.

Powstanie mowy u gatunku ludzkiego[edytuj]

Wykształcenie się u gatunku ludzkiego zdolności do posługiwania się mową, nastąpiło w wyniku ewolucji u humanoidów, podstawową przyczyną tych zmian było najprawdopodobniej zmiana stylu życia polegającego na zmianie pozycji poruszania się na wyprostowaną (zdobywanie pożywienia w środowisku wodnym), biegi w trakcie polowań za zdobyczą. W konsekwencji takiego trybu życia postępowały zmiany w wielkości i funkcjach mózgu, oraz zmiany w obrębie ust, krtani i układu oddechowego. Zmiany te doprowadziły najprawdopodobniej do tego, że pierwszymi dźwiękami mowy humanoidów były odgłosy zwierząt na które te humanoidy polowały. Szeroko ten problem podejmują w swojej pracy Konrad Fiałkowski i Tadeusz Bielicki – Homo przypadkiem sapiens^[1].

Artykułowana mowa pojawiła się podczas ewolucji człowieka między 1,7-2 milionami lat temu, w pierwszym homo - w tym czasie powstał aparat mowy. Według antropologii głównym objawem obecności aparatu mowy u humanoida kopalnego jest proces styloidalny(wyrostek rylcowaty) kości skroniowej, rzadko występuje on w czaszkach ardipiteków i występuje prawie we wszystkich czaszkach wczesnych homo . Mowa jest zdeterminowana nie tylko przez proces styloidalny, ale między innymi przez niego i jest łatwa do zidentyfikowania w pozostałościach kopalnych homo.

Zazwyczaj mowie ludzkiej(komunikacja werbalna) towarzyszy komunikacja niewerbalna, która wraz o okolicznościami jest przetwarzana przez umysł odbiorcy[(4.1przetwarzanie języka w mózgu)].

Najprawdopodobniej u humanoidów atykułowane dźwięki zostały niejako przypisane do komunikacji niewerbalnej[Pochodzenie języka(2.6 teoria gestów)].

W ujęciu kognitywistyki porównując wiele procesów które występowały w trakcie ewolucji humanoidów było rozłożone na bardzo długie okresy czasu, jednakże podobne procesy możemy zaobserwować w okresach po narodzinach i dzieciństwa przebiegające nieporównywanie szybciej. Przykładem mogą być porównania w zakresie nabywania i doskonalenia umiejętności w posługiwaniu się mową - językiem mówionym. Takim punktem zwrotnym jest na przykład przjęcie postawy wyprostowanej - poruszanie się na dwóch nogach.

Nauką zajmującą się pochodzeniem języka jest Glottogonia.

Rozwój mowy w początkowym okresie życia[edytuj]

Według badań naukowych nauka między innymi mowy następuje już w okresie prenatalny od 7 miesiąca życia płodu. Wykształcone są już zmysły oraz mózg w sposób umożliwiający zapamiętywanie. Niewątpliwie zapamiętaniu podlegają takie cechy dźwięku jak np. barwa głosu, niemowlę jest w stanie odróżnić głos matki od innych głosów. Okresy- etapy określamy następująco:

etap przygotowawczy (okres prenatalny)
okres melodii (pierwszy rż.)
okres wyrazu (1.–2. rż.)
okres zdania (2.–3. rż.)
okres swoistej mowy dziecięcej (3.–7. rż.) (obecnie większość dzieci w wieku 6–7 lat podejmuje naukę pisania i czytania).
„Zakłada się, że w ciągu 1. roku życia u dzieci kształtują się podstawy komunikacji, a do 10. roku życia przyswajają one język jako system reguł i uczą się złożonych zachowań językowych, czyli opanowują kompetencję językową i komunikacyjną, choć proces ich doskonalenia jest długotrwały. Wiąże się to z zaspokajaniem potrzeb komunikacyjnych”^[2]

Konsekwencje posługiwania się mową[edytuj]

Komunikowanie się za pomocą mowy ludzkiej jest właściwe tylko ludziom i dzięki tej umiejętności ludzie posiadają umysł, który z kolei dzięki myśleniu kategoriami pojęć, słów, wyrazów często abstrakcyjnych usprawnia sam proces myślenia[(4.1przetwarzanie języka w mózgu)]. To odróżnia człowieka (Homo sapiens) od pozostałych zwierząt i sprawia, że każdy człowiek posiada samoświadomość. Umysł i posługiwanie się mową doprowadziło do powstania pisma, do malowideł naskalnych – jaskiniowych do obecnej formy alfabetu.

Konsekwencją komunikowania sie przez ludzi mową i pismem są prowadzone obecnie prace nad sztuczną inteligencją.

Przypisy[edytuj]

↑ TadeuszT. Bielicki TadeuszT., Homo przypadkiem sapiens, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, ISBN 978-83-01-15632-9, OCLC 297786007 [dostęp 2020-01-01] .
↑ Barbara Kamińska, Beata Siebert: Podstawy rozwoju mowy u dzieci. [dostęp 2020-01-02].