Samodzielny Pododdział Kontrterrorystyczny Policji

Samodzielny Pododdział Kontrterrorystyczny Policji (SPKP), do kwietnia 2019: Samodzielny Pododdział Antyterrorystyczny Policji (SPAP)^[1] – pododdziały antyterrorystyczne działające pod nadzorem Komendanta Głównego Policji^[2] (duże Komendy Wojewódzkie Policji mają Samodzielne PAP, mniejsze KWP mają Sekcje AT), do których zadań należy:

zatrzymywanie szczególnie niebezpiecznych przestępców,
zwalczanie terroryzmu,
prowadzenie poszukiwań ludzi pod wodą (nurkowie), a także przedmiotów pochodzących z przestępstw,
branie udziału w akcjach ratowniczych podczas klęsk żywiołowych i katastrof,
unieszkodliwianie fugasów,
wspieranie w ochronie ważnych osobistości, uroczystości państwowych,
odbijanie zakładników.

Policjanci pełniący służbę w SPKP biorą udział w akcjach o najwyższym stopniu ryzyka, dlatego też muszą być doskonale przygotowani. W czasie żmudnych treningów policjanci do perfekcji opanowują taktykę działań, sztuki walki wręcz, strzelanie, nurkowanie, skoki spadochronowe, ratownictwo wysokościowe, ochronę osób, działania z materiałami wybuchowymi i IED. Nieustannie podnoszą swoje kwalifikacje i doskonalą umiejętności, także pod okiem specjalistów amerykańskich, angielskich, francuskich, izraelskich i innych (dotyczy to przede wszystkim przełomu lat 80/90 XX wieku, gdy stamtąd czerpano wzorce taktyczne, organizacyjne, dotyczące koniecznego wyposażenia i uzbrojenia, technik strzeleckich itp.).

Przy dużych KWP funkcjonują Samodzielne PKP liczące w przybliżeniu 55 funkcjonariuszy. Znajdują się one w następujących miastach: Warszawa, Szczecin, Gdańsk, Białystok, Łódź, Poznań, Wrocław, Katowice, Kraków, Rzeszów. W pozostałych miastach wojewódzkich istniały mniejsze Sekcje Antyterrorystyczne, liczące ok. 20 policjantów m.in.: Kielcach, Radomiu, Lublinie, Gorzowie Wielkopolskim, Olsztynie, Bydgoszczy. Generalnie powstały one z przekształcenia wszelkich nieetatowych grup specjalnych uprzednio istniejących przy ww. komendach. Raczej nie prowadziły one dyżurów w siedzibach, a ich funkcjonariusze byli wzywani do pracy w razie potrzeby. Decyzją Komendanta Głównego Policji SAT-y KWP oraz Wydział Realizacyjny KSP zlikwidowano, powołując na ich miejsce z dniem 1 maja 2017 r. SPAP-y, których jest w tej chwili 17. Utrzymano istnienie BOA KGP jako jednostki „centralnej”. Mniejsze jednostki, takie jak byłe SAT-y otrzymały środki na dodatkowe etaty, by zwiększyć ich liczebność – choć w dalszym ciągu będą one etatowo mniejsze niż „stare” SPAP-y, to jednak wszystkie SPAP-y będą miały jednakową organizację (różnić się będą jedynie liczbą podstawowych komponentów, jakimi stały się sekcje bojowe). Wzmocniono w nich etatowo także komórki logistyczne, by policjanci sekcji bojowych nie mieli w swoich obowiązkach spraw związanych z materiałowym zapewnianiem sprawności swojego działania. Szczegółowo dookreślono także zadania SPAP-ów, dostosowując zarządzenie Komendanta Głównego Policji do wymogów ustawy o działaniach antyterrorystycznych^[3].

SPKP dysponuje własną sekcją pirotechniczną, dodatkowo jeden z pododdziałów stale dyżuruje w jednostce na wypadek działań. Komórka organizacyjna Policji w Aglomeracji Warszawskiej, a od 2005 roku Komenda Stołeczna, dysponuje jednostką o innej nazwie tj. Wydziałem Realizacyjnym Komendy Stołecznej Policji, którego trzon wywodzi się z byłego Samodzielnego Plutonu Antyterrorystycznego na lotnisku Okęcie oraz małych nieetatowych realizacji m.in. MOGAT. Samodzielny Pluton Antyterrorystyczny 1 maja 2017 roku został przemianowany na Samodzielny Pododdział Antyterrorystyczny Policji w Warszawie (jest drugą jednostką antyterrorystyczną Policji obok BOA w Warszawie). Także w strukturach CBŚ znajduje się pododdział realizacyjny wzorowany na AT, w Wydziale, Zarządzie III (dawniej w Zarządzie Operacji Specjalnych). Jest przeznaczony przede wszystkim do zatrzymań wysokiego ryzyka na rzecz CBŚ.

Istniał też Samodzielny Pluton Antyterrorystyczny, jedyny oddzielny pluton w strukturach pionu AT policji, ulokowany na Okęciu. Liczył on ok. 30 osób, włącznie z zespołem pirotechnicznym. Rozwiązano go ok. 2000 r., jego obowiązki przejęła podobna grupa ze Straży Granicznej, zwana GIS – Grupą Interwencji Specjalnych. W czasach PRL rozwiązywał on samodzielnie problemy związane z odbijaniem uprowadzonych samolotów, później w założeniu miał przeprowadzać wstępne czynności – zabezpieczać miejsce zdarzenia, rozpoznawać itp., co wydaje się rozwiązaniem trafnym wobec incydentów, które skalą zagrożenia, liczbą zakładników przerastają możliwości tak małego w sumie komponentu.