Zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług detektywistycznych

Zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług detektywistycznych[edytuj]

Podstawowym celem ustawy, na jaki wskazywali autorzy projektu ustawy o usługach detektywistycznych było poddanie działalności agencji detektywistycznych „kontroli Państwa”^[1]. Wyrazem takiego stanowiska są nałożone na przedsiębiorców świadczących tego typu usługi obowiązki, które wyznaczają podstawowe zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług detektywistycznych.

Do obowiązków przedsiębiorcy wykonującego działalność gospodarczą w zakresie usług detektywistycznych należy:

zachowywanie formy pisemnej umów dotyczących prowadzonej działalności,
prowadzenie i przechowywanie dokumentacji dotyczącej zatrudnianych detektywów oraz zawieranych i realizowanych umów, a także sprawozdań sporządzanych po zakończeniu spraw^[2],
przedstawianie dokumentacji dotyczącej zatrudnianych detektywów oraz zawieranych i realizowanych umów na żądanie organu upoważnionego do kontroli,
zawarcie umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone podczas wykonywania czynności detektywa^[3],
powiadomienie na piśmie organu prowadzącego postępowanie karne lub w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe o zawarciu umowy, z treści której wynika, że może ona wiązać się ze sprawą, w której prowadzone jest postępowanie, niezwłocznie po zawarciu umowy,
sporządzenie końcowego pisemnego sprawozdania z wykonanych czynności detektywa zawierającego w szczególności datę zawarcia umowy, opis przedmiotu umowy, określenie zakresu i przebiegu przeprowadzonych czynności, opis stanu faktycznego, datę zakończenia czynności w sprawie.

Wśród wymienionych obowiązków na szczególną uwagę zasługuje obowiązek powiadomienia organu prowadzącego postępowanie karne lub w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe o zawarciu umowy, z treści której wynika, że może ona wiązać się ze sprawą, w której prowadzone jest postępowanie.

Obowiązek ten jest szczególnie istotny, z uwagi na przewidzianą w art. 44 odpowiedzialność karną[1] w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe].

Zakres przepisu art. 25 ustawy o usługach detektywistycznych[2] nie jest jednak jasny. Przedsiębiorca świadczący usługi detektywistyczne jest obowiązany niezwłocznie po zawarciu umowy, a więc bez zbędnej, nieusprawiedliwionej zwłoki powiadomić organ prowadzący postępowanie karne lub w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe - o zawarciu umowy, z treści której wynika, że może ona wiązać się ze sprawą, w której prowadzone jest postępowanie.

Z brzmienia przepisu art. 25 ustawy[3] wynika, iż postępowanie, o którym mowa zostało wszczęte i jest prowadzone, a więc nie zostało zakończone prawomocnym orzeczeniem. Postępowanie to może znajdować się w fazie postępowania przygotowawczego na etapie:

in rem czyli postępowania anonimowego, gdy formalnie nie jest znany jeszcze podejrzany,
in personam, kiedy konkretnej osobie zostały przedstawione zarzuty,
postępowania sądowego
a także postępowania sądowego odwoławczego.

Organy prowadzące postępowanie karne na etapie postępowania przygotowawczego to przede wszystkim prokurator i Policja natomiast na etapie postępowania głównego - sąd. Organami dochodzenia w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe są urząd skarbowy, inspektor kontroli skarbowej, urząd celny, funkcjonariusz Inspekcji Celnej, Straż Graniczna, Policja, Żandarmeria Wojskowa, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego^[4]. W sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe orzekają sądy powszechne albo sądy wojskowe.

Wachlarz organów, o których mowa w art. 25 ustawy[4] jest szeroki, duża jest również liczba spraw karnych i karnoskarbowych, w których toczą się postępowania. Mając na uwadze powyższe a także stopień znajomości przepisów kodeksu karnego, prawa karnego pozakodeksowego i kodeksu karnego skarbowego wymagany dla stwierdzenia jedynie na podstawie treści umowy, że może ona wiązać się ze sprawą karną lub karnoskarbową obowiązek z art. 25 ustawy[5] należy uznać za trudny do zrealizowania w praktyce.

Nie w każdym bowiem przypadku zleceniodawca wskaże wprost w umowie, że jego zlecenie wiąże się z prowadzonym postępowaniem karnym lub karnoskarbowym. Organy prowadzące takie postępowania odmawiają zaś udzielenia takich informacji. Wyrazem staranności i jednocześnie pewnym zabezpieczeniem przedsiębiorcy świadczącego usługi detektywistyczne może być uzyskanie pisemnego oświadczenia na temat toczących się postępowań karnych lub karnoskarbowych bezpośrednio od zleceniodawcy.

Przypisy[edytuj]

↑ Uzasadnienie rządowego projektu ustawy z dnia 23 listopada 2000 r., druk 2412.
↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 sierpnia 2002 r. w sprawie dokumentacji wymaganej przy prowadzeniu działalności gospodarczej w zakresie usług detektywistycznych, Dz. U. nr 137, poz. 1160.
↑ Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorcy za szkody wyrządzone podczas wykonywania czynności detektywa, Dz. U. nr 229, poz. 2283.
↑ Art. 118 ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy, Dz.U. nr 83, poz. 930 ze zm.