Fobia pracy
Fobia pracy (ergofobia, ergazjofobia - z gr. εργον – „praca” i φοβία – „lęk”) – poważna w skutkach fobia sytuacyjna, ciężkie zaburzenie nerwicowe, w którym przedmiotem lęku jest środowisko pracy per se, związana z nim tematyka i kojarzące się z nim czynności, a niekiedy nawet podejmowanie działań zmierzających do podjęcia pracy. Można tym terminem opisywać również uogólniony lęk przed podjęciem obowiązków (przy czym preferowaną nazwą jest wówczas ergazjofobia).
Szacuje się, że ta poważna fobia występuje u około 0,5% ludzi[potrzebny przypis], niezależnie od poziomu edukacji i pozycji społecznej.
Może być mylnie wzięta za prokrastynację, choć bywa że oba te zaburzenia współwystępują jednocześnie.
Objawy[edytuj]
Daje silne i uporczywe objawy, ustępujące, gdy mija groźba kontaktu ze środowiskiem pracy. Na jej występowanie ma wpływ dawny kontakt dziecka z otoczeniem, zaś podstawowym prekursorem bywa zwykle rozwinięta w dzieciństwie fobia szkolna[1].
Typowe objawy kliniczne w tej fobii, występujące podczas kontaktu ze środowiskiem pracy lub niekiedy nawet wskutek samego myślenia o nim, są typowe dla silnego przedłużonego lęku:
- przyspieszenie bicia serca, kołatanie serca,
- drżenie rąk i mięśni (np. łydek),
- nadmierna potliwość
- duszność,
- czerwienienie się,
- niekiedy nudności,
- zaburzenia gastroenterologiczne: biegunka lub bóle brzucha,
- ogólne rozdygotanie (spowodowane nadmiernym napięciem psychicznym i nadaktywnością adrenergiczną).
Konsekwencje[edytuj]
Zaburzenie to może mieć dramatyczny i destrukcyjny wpływ na życie społeczne oraz karierę zawodową, jak również na zdrowie fizyczne (ze względu na utrzymujący się nieustępliwie lęk – podobnie jak w każdym tego typu przypadku – następują zmiany hormonalne, np. chroniczne podwyższenie poziomu kortyzolu i adrenaliny, co może mieć szerokie szkodliwe skutki na cały organizm)[1], zatem wymaga podjęcia leczenia u specjalisty - podobnie jak inne fobie (nie tylko te specyficzne), nie przechodzi samoistnie, choć objawy mogą spontanicznie złagodnieć.
Leczenie[edytuj]
Leczenie tej fobii w zasadzie jest bardzo podobne do typowych schematów stosowanych w „spokrewnionym” zaburzeniu – fobii społecznej. Stosuje się na ogół kilka rodzajów psychoterapii (głównie poznawczo-behawioralną).
Leczenie doraźne[edytuj]
W celu doraźnego zmniejszenia lęku stosuje się leki anksjolityczne:
- hydroksyzynę,
- benzodiazepiny anksjolityczne (alprazolam, bromazepam, klonazepam, lorazepam itp.),
- nieselektywne beta-blokery (głównie propranolol).
Farmaceutyki te w pełni rozwijają swe działanie zwykle po czasie 1 – 1,5 godziny od momentu doustnego zażycia, różnią się jednak znacznie okresem półtrwania w organizmie i tworzeniem ewentualnych aktywnych metabolitów.
Leczenie przewlekłe[edytuj]
Większość specjalistów przy kompleksowym leczeniu zaleca łączenie farmakoterapii z psychoterapią.
Farmakoterapia[edytuj]
Stosuje się zwykle antydepresanty o dodatkowym działaniu tłumiącym lęk, takie jak:
- inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI),
- niekiedy także inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI),
- inne leki, takie jak:
- moklobemid (stosowany w wyższych dawkach niż przy leczeniu depresji),
- sulpiryd lub amisulpryd (w bardzo niskich dawkach, powodujących odhamowanie dopaminergiczne),
- buspiron (lek będący przede wszystkim silnym agonistą receptora serotoniny 5-HT1A - nie zawsze działa),
- opipramol (lek będący silnym agonistą receptorów σ1 i σ2 - nie zawsze działa),
- bupropion, klomipramina, mianseryna lub mirtazapina (ostrożnie).
Leki te podaje się zazwyczaj kilka do kilkunastu miesięcy, po czym stopniowo odstawia. Część z nich (m.in. SSRI[2], takie jak sertralina) po upływie kilku tygodni łagodzi także bezpośrednie objawy nadpobudliwości układu współczulnego poprzez działanie noradrenergiczne.
Psychoterapia[edytuj]
W oparciu o istniejący model fobii została opracowana terapia poznawczo-behawioralna. Składają się na nią: stopniowa konfrontacja z sytuacją wywołującą lęk, desensytyzacja (uczenie się swobodnej reakcji na stresogenną sytuację społeczną), techniki relaksacyjne, restrukturyzacja poznawcza (zmiana chorobliwego podejścia do problemu). Jej celem jest rozpoznanie, a następnie weryfikacja i przeformułowanie błędnych myśli i sądów pacjenta oraz zmiana jego zachowań.
Linki zewnętrzne[edytuj]
Objawy i leczenie ergofobii (artykuł po angielsku)
Zobacz też[edytuj]
Przypisy[edytuj]
- ↑ 1,0 1,1 Fobia szkolna u dorosłego | Psychika.eu
- ↑ S. T. Szabo, C. Montigny, P. Blier. Modulation of noradrenergic neuronal firing by selective serotonin reuptake blockers. „British journal of pharmacology”, s. 568–71, Feb 1999. DOI: 10.1038/sj.bjp.0702343. PMID: 10188964.
This article "Fobia pracy" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Fobia pracy.
