Fundacja ZW
| ||
| Państwo |  Polska
| |
| Siedziba | Toruń, Polska | |
| Data założenia | 2018 | |
| Rodzaj stowarzyszenia | Organizacja non-profit | |
| Prezes | Mateusz Kozieradzki | |
| Nr KRS | 0000766118 | |
| Strona internetowa | ||
Fundacja ZW – polska fundacja, działająca w Toruniu. Zajmuje się gromadzeniem, opracowywaniem i udostępnianiem zbiorów, inicjowaniem, propagowaniem i wspieraniem wszelkich działań na rzecz rozwoju i promocji kultury, sztuki oraz nauk przyrodniczych, a także prowadzeniem i wspieraniem badań naukowych. Fundacja zajmuje się również dorobkiem jednej z najważniejszych polskich artystek 2. połowy XX wieku – Natalii LL.
Instytucja działa jako wydawnictwo, wydaje publikacje o charakterze naukowym, popularnonaukowym i edukacyjnym.
Główna siedziba Fundacji ZW znajduje się przy ul. Bartosza Głowackiego 32A/29 (87-100 Toruń).
Historia[edytuj]
Fundacja ZW[1] została powołana do życia 10 lipca 2018 roku przez fundatora – Mateusza Kozieradzkiego[2]. Instytucja została zarejestrowana 10 stycznia 2019 roku przez Sąd Rejonowy w Toruniu pod numerem KRS 0000766118. Organem sprawującym nadzór jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Posługuje się dwoma logotypami. Pierwszy z nich jest znakiem ogólnym, stosowanym przy całości instytucji jako znak rozpoznawczy, drugi jest oznaczeniem Archiwum Natalii LL. Oba znaki w 2018 roku zaprojektował polski artysta mieszkający na stałe w Londynie – Piotr Krzymowski[3].
Podwaliny zbiorów fundacji dały zgromadzona i przekazana przez fundatora kolekcja sztuki (głównie porcelana europejska i sztuka współczesna) oraz księgozbiór. To one ukształtowały charakter instytucji i pozwoliły w krótkim czasie stworzyć strukturę działów merytorycznych zbiorów. Już na etapie tworzenia statutu zostały powołane cztery księgozbiory, które w całości składają się na bibliotekę fundacji. W czasie kreowania instytucji uznano, że ma ona gromadzić zbiory w sposób systematyczny. Kolekcje mają składać się na zbiór o charakterze encyklopedycznym. Skutkuje to tym, że do zasobów fundacji włączane są obiekty na najwyższym poziomie artystycznym, naukowym czy ideowym.
Stworzone kolekcje bardzo szybko zaczęły powiększać się o znaczące dary. Artystka Natalia LL przekazała składające się z kilku tysięcy obiektów „Archiwum Natalii LL z Michałkowej”, na które składa się zbiór książek, wyposażenie ciemni fotograficznej, przybory artystyczne i wiele innych obiektów, które pierwotnie stanowiły wyposażenie domu pracy twórczej w Michałkowej (Góry Sowie). W 2020 roku przekazała zespół kilkuset swoich prac ze wszystkich okresów jej działalności, a także drugą część biblioteki. Dzięki tym darom Fundacja ZW stała się główną instytucją zajmującą się dorobkiem artystki, jak również – jako Archiwum Natalii LL – stanowi wsparcie merytoryczne dotyczące sztuki twórczyni.
Od momentu powołania, Fundacja rozpoczęła opracowywanie obiektów, udostępnienie ich na wystawach oraz do celów badawczych, jak również zlecanie prac konserwatorskich. Zakonserwowanych zostało wiele dzieł, które trafiły do instytucji w opłakanym stanie. Ponadto, zgromadzone w instytucji zbiory posiadają stały nadzór konserwatorski, a ich warunki przechowywania są optymalizowane i dostosowywane do wymagań poszczególnych obiektów.
Władze[edytuj]
Aktualny skład władz Fundacji ZW (2021)[edytuj]
Zarząd Fundacji[edytuj]
Prezes Zarządu – Mateusz Kozieradzki (od 10 stycznia 2019 roku);
Wiceprezeska Zarządu – Renata Sargalska (od 10 stycznia 2019 roku);
Wiceprezes Zarządu – Dawid Paweł Lewandowski (od 10 stycznia 2019 roku).
Rada Fundacji[edytuj]
Przewodniczący Rady – Piotr Krzymowski (od 10 stycznia 2019 roku);
Członkini Rady – Natalia Lach Lachowicz (od 10 stycznia 2019 roku);
Członek Rady – Jakub Sargalski (od 10 stycznia 2019 roku);
Członek Rady – Edward Lach (od 12 maja 2020 roku).
Zbiory[edytuj]
Fundacja ZW posiada bogate zbiory z zakresu sztuki oraz nauk przyrodniczych.
Na samym początku, jeszcze przed powstaniem Fundacji, ustalone zostało, że instytucja ma chronić i opracowywać powierzone kolekcje. Zbiory, w momencie wpisania do ksiąg inwentarzowych, a więc włączenia do kolekcji, stają się niezbywalne. Nie istnieją ustępy, które pozwalają na ich sprzedaż. Jest to jedno z ważniejszych założeń dotyczących kolekcji.
Całość zbiorów podzielona została na merytoryczne działy, wykreowane w czterech typach: geograficzne miejsce powstania, dziedzin sztuki i nauki, systematykę i księgozbiory.
Cztery księgozbiory skupiają publikacje o tematyce, której odpowiadają poszczególne działy. Są one udostępniane po wcześniejszym umówieniu się w siedzibie Fundacji, na co dzień zaś służą pracownikom instytucji w opracowywaniu kolekcji, lub same w sobie mają duże znaczenie artystyczne, czy naukowe więc są traktowane ze szczególną troską.
Na całość biblioteki instytucji składają się:
1. Biblioteka sztuki – Jest to zasób składający się z książek, czasopism, druków ulotnych dotyczących sztuki, jej historii, terminologii, teorii oraz nauk pokrewnych. Dział gromadzi publikacje wydane po 1801 roku do dziś. W zbiorze tym wyróżniają się katalogi wystaw oraz katalogi aukcyjne. Ważna jest tu grupa książek dotycząca europejskiej porcelany i ceramiki. Księgozbiór ten nie jest ograniczony jedynie do polskich wydawnictw. Fundacja stara się regularnie kupować książki poza granicami kraju.
2. Biblioteka bioróżnorodności – Księgozbiór związany z naukami przyrodniczymi, w którym znajdują się publikacje z zakresu biologii, botaniki, innych nauk, a także dotyczące przyrodniczego muzealnictwa. Dział gromadzi wydawnictwa wydane po 1801 roku do dziś. XIX wieczne wydawnictwa pozwalają prześledzić ogromny rozkwit zainteresowania naukami przyrodniczymi w tym czasie. Książki często dekorowane były przez wybitnych twórców tamtych czasów.
3. Zbiory specjalne biblioteki – Jest to zasób o bardzo rozbudowanej strukturze. Włączane są do niego publikacje wydane przed 1801 rokiem. Najstarsza książka z kolekcji wydana została w XVI wieku (według stanu z maja 2021 roku). Znajdują się tu również publikacje z zakresu sztuki, czy nauk przyrodniczych, jednak – ze względu na wiek – wymagają specjalnego traktowania i odpowiednich warunków. Zbiory specjalne to również bogata kolekcja rękopisów, pamiętników, sztambuchów, szkicowników. Dużą grupą są również książki, które zawierają rękopiśmienne dedykacje swoich autorów. Znaleźć tu można również książki artystyczne, często wykonywane ręcznie jako unikatowe egzemplarze lub wydawane w małych nakładach.
Archiwum Natalii LL[edytuj]
Ważnym filarem działalności Fundacji ZW jest ochrona, promocja i popularyzacja dorobku artystycznego jednej z najważniejszych, polskich artystek 2. połowy XX wieku – Natalii LL. Z myślą o stworzeniu jak najlepszej przestrzeni do badań i zabezpieczeniu jej unikatowych zbiorów powołane zostało archiwum. Zasób ten gromadzi materiały związane z artystką lub blisko z nią powiązane. Obecnie liczy kilka tysięcy numerów inwentarzowych i jest stale powiększany (tak jak wszystkie księgozbiory Fundacji). Liczne katalogi ze względu na mały nakład wydawniczy są dziś bardzo rzadkie. Zgromadzone obiekty odzwierciedlają artystyczny dorobek twórczyni i jego niezwykłą wartość w historii powojennej sztuki. Ważnym elementem są teksty artystki, jak również krytyków na temat jej twórczości. Rynek dzieł sztuki związany z postacią twórczyni, obrazuje kolekcja katalogów aukcyjnych, na podstawie których można prześledzić kształtowanie się zainteresowania pracami artystki pod względem rynku sztuki. Wgląd w wystawy, w których brała udział umożliwia bogaty zbiór katalogów. Często są one same w sobie bardzo ważnymi dokumentami kluczowych wystaw, na przykład dla kształtowania się sztuki konceptualnej czy nurtów feministycznych. Osobną grupą są druki ulotne, zaproszenia na wystawy, plakaty, a także publikacje i inne wydawnictwa podarowane Natalii LL przez innych artystów, krytyków czy bliskie osoby. Zainteresowania artystki, często mające kluczowy wpływ na formę i tematykę jej sztuki, obrazują książki z jej prywatnej biblioteki. Fundacja posiada kompletne archiwum z Michałkowej oraz dużą część księgozbioru z mieszkania artystki przy ulicy Młodych Techników we Wrocławiu.
Przez długi okres artystka obok sztuki tworzyła również projekty reklamowe. Archiwum przechowuje bogaty zbiór materiałów tego typu: katalogów, plakatów, gazet zaprojektowanych przez Natalię. Zasób posiada również dużą kolekcję negatywów, diapozytywów i slajdów wykonanych przez artystkę. Fundacja ZW stara się na bieżąco uzupełniać archiwum, kupując brakujące wydawnictwa historyczne, jak również włączając do zasobów nowe wydania. Instytucja również sama dość regularnie wydaje publikacje na temat artystki.
Z powodu dużej ilości obiektów w działach omówione zostaną poniżej ważniejsze kolekcje, które znajdują się w różnych działach lub stanowią jedynie ich małą cześć. Na szczególną uwagę zasługują:
Archiwum galerii PERMAFO[edytuj]
PERMAFO[4] było galerią skupiającą grupę artystów, stworzoną przez twórców: Natalię LL, Andrzeja Lachowicza, Zbigniewa Dłubaka oraz teoretyka – Antoniego Dzieduszyckiego. Działała we Wrocławiu w latach 1970–1981.
W zbiorach Fundacji ZW przechowywane jest bogate archiwum galerii PERMAFO. Zespół ten nie tylko prezentuje dorobek tej ważnej instytucji, ale również obrazuje klimat okresu, w którym powstawał. Instytucja posiada w swoich zasobach komplet wydawnictw galerii, na który składają się gazety (w formie obustronnie zadrukowanej karty, które czasami były składane i zszywane w celu wysyłki), druki zwarte (w tym niezwykle ważna publikacja „PERMAFO – SUMA” prezentująca dorobek Natalii LL z lat 1970–1973 wydana we Wrocławiu w grudniu 1973 roku). Fundacja przechowuje również mały zbiór odbitek fotograficznych różnych twórców, który pierwotnie służył jako materiał do zreprodukowania w wydawnictwach.
Obok druków ważne miejsce zajmują dokumentacje wystaw organizowanych przez PERMAFO. Składa się na nie zespół odbitek i negatywów wykonanych przez Natalię LL.
Fundacja ZW stara się regularnie nabywać prace artystów związanych z galerią. W swoich zbiorach posiada niezwykle cenny zespół dzieł, które były wystawiane w PERMAFO. Są to prace między innymi takich twórców jak: Natalia LL, Andrzej Lachowicz, Guglielmo Achille Cavellini, Andrzej Sapija, Zdzisław Sosnowski, Suzy Lake, Klaus Groh, Kajetan Sosnowski, Rune Mields, Tom Gramse.
Natalia LL w Fundacji ZW[edytuj]
Oprócz Archiwum Natalii LL, Fundacja ZW posiada najbardziej kompletny i największy zbiór prac artystki. Są to: dary artystki dla Fundacji (2019 i 2020), dary innych osób, a także liczne zakupy. Kolekcja ta liczy obecnie kilkaset jednostek inwentarzowych, na które składają się: fotografie, filmy, rysunki, projekty, rzeźby, neony, malarstwo, grafika i wiele innych. Ze względu na różnorodność materiałów i technik wykonania prace przechowywane są w odpowiednich dla nich działach merytorycznych, co zapewnia im odpowiednie warunki konserwatorskie i opracowanie naukowe. Obiekty te są udostępniane na wystawach[5] czasowych na całym świecie.
Kolekcja malarstwa europejskiego[edytuj]
Zbiór ten gromadzi obrazy na różnych podłożach (płótno, deska, płyta pilśniowa) wykonane w różnych technikach (olej, akryl, techniki mieszane i autorskie) często również będące na granicy malarstwa w klasycznym jego rozumieniu. Największą część stanowią obrazy reprezentujące polską sztukę nowoczesną i współczesną. W dziale tym można znaleźć prace między innymi: Natalii LL, Sebastiana Krzywaka, Radka Szlagi, Jakuba Glińskiego, Mariana Stępaka, Pawła Kałużyńskiego, Łukasza Patelczyka, Jakuba Godziszewskiego i wielu innych, a także prace anonimowych bądź nierozpoznanych jeszcze twórców. Zbiór jest systematycznie powiększany o nowe zakupy i dary. Strategia budowania kolekcji malarstwa w Fundacji ZW opiera się na tworzeniu jak najszerszego przeglądu twórczości danego artysty / danej artystki, dlatego też instytucja stara się nabywać zwykle kilka dzieł z różnych okresów.
Rzemiosło artystyczne[edytuj]
Zbiór ten obejmuje przykłady sztuk użytkowych z terenu Europy, powstałe od antyku do czasów współczesnych. Dział jest rozbudowany pod względem materiałów, z jakich zostały wykonane obiekty. Można znaleźć tu: porcelanę, ceramikę, drewno, skały, szkło, tkaniny i wiele innych.
W zasobach tych na szczególną uwagę zasługują dwie kolekcje: porcelana z Manufaktury w Miśni oraz Królewskiej Manufaktury porcelany w Berlinie. Obie wytwórnie reprezentowane są w zbiorach przez wiele obiektów, jak również są systematycznie uzupełniane przez nowe zakupy. Zbiory Manufaktury w Miśni w największej części pochodzą z pierwszego okresu działalności wytwórni do końca tak zwanego okresu Marcoliniego (zbiór obejmuje lata 1710–1814). Kolekcja obejmuje wczesne wyroby malowane poza manufakturą (Hausmaler) dekorowane motywami chinoiserie oraz przedstawieniami roślin i zwierząt. Zbiór ten to również przegląd najważniejszych dekoracji stosowanych w manufakturze. Na powierzchniach naczyń zaobserwować można więc: sceny portowe, rośliny, owady, motywy zaczerpnięte z orientu, sceny rodzajowe, sceny polowań i wiele innych. Obok naczyń o charakterze użytkowym odosobnioną grupę stanowią figurki. Wiele obiektów w kolekcji posiada ciekawe proweniencje. Jedną z ciekawszych są talerze i czarka, dekorowane motywami botanicznymi, które pochodzą ze zbiorów wybitnego kolekcjonera – Ireneusza Szarka. Dużo mniejszym zbiorem są wyroby manufaktury powstałe po 1814 roku – są one jedynie uzupełnieniem starszych obiektów (wytwórnia działa do dziś).
Kolekcja Królewskiej Manufaktury Porcelany w Berlinie obejmuje głównie obiekty XVIII wieczne. Są to między innymi herbatnica, która znajdowała się w zbiorach Sapiehów i przez pewien czas była depozytem rodziny w Państwowych Zbiorach Sztuki na Wawelu (w zbiorach fundacji znajduje się również XIX wieczny fajansowy talerz z zastawy Sapiehów wykonany w angielskiej manufakturze). A także fragmenty zastawy, którą Fryderyk II Wielki zamówił dla Zamku w Berlinie (zastawa ta jest przez fundację poszukiwana i regularnie powiększana). Ciekawym przykładem wyrobów o charakterze dekoracyjnym jest małych rozmiarów figurka przedstawiająca psa bolońskiego datowana na około 1780 rok.
Fundacja posiada również ciekawe przykłady porcelany z popularnej wytwórni Rosenthala z dużą grupą przedmiotów w stylistyce secesyjnej. Dużą grupę stanowi również współczesna ceramika autorska, a pośród nich wyroby Andrzeja Mędrka czy Danuty Sagi Tomaszewskiej.
Zbiór rzemiosła to również meble. W zbiorach fundacji na szczególną uwagę zasługuje komoda pokryta palisandrowym fornirem z drugiej połowy XIX wieku oraz kanapa z pierwszej połowy XX wieku. Oba meble stanowiły pierwotnie część wyposażenia mieszkania Natalii LL znajdującego się przy ulicy Młodych Techników we Wrocławiu.
Zielnik Fundacji ZW[edytuj]
Na całość herbarium składają się okazy montowane na kartach zielnikowych oraz zasuszone w swojej naturalnej formie i przechowywane w pudłach, a także preparaty mikroskopowe. Tworzą je okazy roślin naczyniowych, pochodzące głównie z obszaru Europy.
Herbaria takie jak Zielnik Fundacji ZW są świadectwami zainteresowania ludzi otaczającym ich światem. Codziennie wiele gatunków bezpowrotnie ginie, niektóre z nich wymierają nie będąc poznane przez naukę. Zgromadzone tu kolekcje roślin powstały wiele dekad temu, są więc świadectwami dawnej obecności gatunku na danym terenie, a także ukazują zmienność geograficzną i zmiany następujące w czasie.
Ze względu na niezwykle delikatny charakter zbiory te udostępniane są jedynie do badań naukowych i konserwacji.
W chwili obecnej Fundacja ZW nie gromadzi i nie tworzy współczesnego zielnika.
Działalność naukowa i edukacyjna Fundacji ZW[edytuj]
Fundacja ZW prowadzi działalność naukową, która w największej części skupiona jest na opracowywaniu kolekcji i archiwów będących jej własnością. Włączane do zbiorów prace są stale badane i wciąż poszerza się wiedza na ich temat. Członkowie zarządu biorą udział w licznych sympozjach, czy wykładach, są autorami artykułów naukowych i popularyzatorskich w dziedzinach sztuki, kultury i nauk przyrodniczych.
Fundacja udostępnia swoją kolekcję na wystawach czasowych, oraz na zasadzie kwerend naukowych. Posiada również swój kanał w serwisie YouTube[6], na którym udostępniane są filmy dotyczące instytucji, czy wywiady z artystami.
Publikacje[edytuj]
- Podróż w kierunku pełni. Refleksje o sztuce Natalii LL, Agnieszka Kwiecień, Toruń 2019, ISBN 978-83-953429-0-5.
- Jerzy Brzuskiewicz. BOXer. Układy odniesienia | Frames of reference, Jerzy Brzuskiewicz, Mateusz Kozieradzki, Paulina Kuh, Toruń 2019, ISBN 978-83-953429-1-2.
- A Journey Towards Wholeness. Reflections on Natalia LL’s Art, Agnieszka Kwiecień, tłumaczenie: Paweł Falkowski, Toruń 2019, ISBN 978-83-953429-2-9.
- Natalia LL. Życie, sztuka i idea, pod red: Mateusza Kozieradzkiego, Dawida Lewandowskiego, Toruń 2021.
Przypisy[edytuj]
- ↑ Fundacja ZW | Archiwum Natalii LL | Toruń, Fundacja ZW [dostęp 2021-06-18] (pol.).
- ↑ Haus der Kulturen der Welt, Contributors: Mateusz Kozieradzki, HKW, 4 grudnia 2020 [dostęp 2021-06-18] (ang.).
- ↑ Piotr Krzymowski, Piotr Krzymowski [dostęp 2021-06-18] (ang.).
- ↑ Galeria Permafo – Druki Artystyczne Galerii Wymiany – Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, artmuseum.pl [dostęp 2021-06-18] (pol.).
- ↑ „Sum ergo sum” Natalii LL w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu / „Sum ergo sum” by Natalia LL at the Centre of Contemporary Art in Torun, SZUM, 8 września 2017 [dostęp 2021-06-18] (pol.).
- ↑ Fundacja ZW – YouTube, www.youtube.com [dostęp 2021-06-18].
This article "Fundacja ZW" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Fundacja ZW.
