Kultura w Toruniu
Kultura w Toruniu – instytucje kulturalne mające swoją siedzibę w Toruniu.
Toruń jest jednym z większych ośrodków kulturalnych północnej Polski. Działa tu kilka dużych placówek kulturalnych, m.in. Toruńska Orkiestra Symfoniczna, Centrum Kultury Dwór Artusa, Centrum Kulturalno-Kongresowe Jordanki, Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu, Toruńska Agenda Kulturalna, Teatr im. Wilama Horzycy, Teatr Baj Pomorski, Centrum Kultury Zamek Krzyżacki, galerie sztuki, kina, kilkanaście muzeów oraz jedyne w województwie Centrum Nowoczesności – Młyn Wiedzy.
Muzyka[edytuj]
W Toruniu działają m.in. Chór „Lutnia” (od 1898), Toruńska Orkiestra Symfoniczna (od 1978), Chór Akademicki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (od 1979), Toruński Chór Nauczycielski „Con Anima” (od 1985), Multicamerata (od 1991), Chór Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika „Tibi Domine” (od 1993), Chór Wyższej Szkoły Bankowej „Astrolabium” (od 1999), Zespół Kameralny „Portamus Gaudium” (od 2007)[1]. W 1921 roku Pomorskie Towarzystwo Muzyczne otworzyło w mieście Konserwatorium Muzyczne[2][3]. Od 1990 roku działa ono jako Zespół Szkół Muzycznych im. Karola Szymanowskiego[4]. 6 czerwca 1945 roku w Toruniu założono Toruńską Orkiestrę Wojskową[5].
Kluby muzyczne[edytuj]
W Toruniu działają liczne kluby muzyczne, są to m.in. Lizard King, Klub 21, Bunkier, NRD, Mocart, Toruńska Piwnica Artystyczna, Forte, Kotłownia[potrzebny przypis].
Sale koncertowe[edytuj]
Koncerty i festiwale muzyczne organizowane są w kilku salach koncertowych Torunia, z których największe to:
- Aula Uniwersytecka (1000 miejsc)[potrzebny przypis]
- Sala Koncertowa w Centrum Kulturalno Kongresowym Jordanki (882 miejsc)[6]
- Sala Kameralna w Centrum Kulturalno Kongresowym Jordanki (287 miejsc)[6]
- Sala Koncertowa Zespołu Szkół Muzycznych im. Karola Szymanowskiego (300 miejsc)[7]
- Sala Koncertowa klubu studenckiego „Od Nowa” (300 miejsc)[8]
Teatry[edytuj]
W Toruniu ma siedzibę kilkanaście placówek teatralnych, impresariatów i innych stałych grup związanych z teatrem. Najstarszym i największych toruńskim teatrem jest istniejący od 1904 roku teatr zbudowany według projektu architektów wiedeńskich Ferdynanda Fellnera i Hermanna Helmera, jako placówka o charakterze niemieckim. 28 listopada 1920 roku otworzono Teatr Narodowy na Pomorzu z siedzibą w Toruniu. Od 1932 roku przemianowano go na Teatr Polski, a w latach 1934–1939 nazywał się Teatrem Ziemi Pomorskiej. Od 1960 roku nosi imię Wilama Horzycy. Drugim co do wielkości teatrem w Toruniu jest działający od 1946 roku teatr lalkowy dla dzieci, obecnie noszący nazwę Baj Pomorski. Obie te placówki są teatrami zawodowymi[potrzebny przypis].
Inne teatry:[potrzebny przypis]
- Teatr Lalek Zaczarowany Świat, założony w 1950 roku[potrzebny przypis]
- Teatr Wiczy, założony w 1991 roku[potrzebny przypis]
- Teatr Muzyczny, założony w 2014 roku[potrzebny przypis]
- Teatr Studencki UMK „Antrakt”, założony w 2022 roku[9]
Muzea[edytuj]
Najstarszym muzeum w Toruniu jest Muzeum Okręgowe. Wywodzi się ono z założonego w 1861 roku Muzeum Miejskiego i Muzeum Toruńskiego Towarzystwa Naukowego otwartego w 1876 roku[10].
Lista muzeów:
- Muzeum Okręgowe. W jej skład wchodzą:
- Ratusz Staromiejski z Wieżą Ratuszową[11]
- Muzeum Historii Torunia (Dom Eskenów)[11]
- Muzeum Toruńskiego Piernika[11]
- Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu (Kamienica pod Gwiazdą)[11]
- Dom Mikołaja Kopernika[11]
- Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika[11]
- Dział Archeologii i Biblioteka Naukowa[11]
- Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej[11]
- Muzeum Uniwersyteckie[11]
- Żywe Muzeum Piernika[11]
- Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej[11]
- Muzeum Diecezjalne[11]
- Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu[12]
- Fort IV[13]
- Muzeum Artylerii w Toruniu (ob. oddział Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy)[14]
- Muzeum Historyczno-Wojskowe (w gmachu I Liceum Ogólnokształcącego)[15]
- Szkolne Muzeum Motoryzacji (część Zespołu Szkół Samochodowych im. gen. Józefa Bema)[16]
- Kolejowa Izba Tradycji (na dworcu kolejowym Toruń Główny)[17]
- Muzeum Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń[18]
Do 2017 roku działało w Toruniu Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu Mikołaja Kopernika[19].
Galerie sztuki[edytuj]
Lista galerii:
- Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu[20]
- Galeria Sztuki Wozownia[20]
- Galeria i Ośrodek Plastycznej Twórczości Dziecka[20]
- Galeria Rusz[20]
- Galeria Związku Polskich Artystów Plastyków (Galeria „Na Piętrze”)[20]
- Galeria Domu Muz i Fotogaleria[20]
- Galeria Forum[20]
- Galeria Omega im. Marka Hoffmanna[20]
- Mała Galeria Fotografii Związku Polskich Artystów Fotografików[20]
- Wirtualna Galeria 21 Wieku[20]
- Galeria Miłość[21]
- Galeria Dworzec Zachodni (w Akademickim Centrum Kultury i Sztuki „Od Nowa”)[22]
Kina[edytuj]
W Toruniu znajdują się następujące kina:
- Cinema City (przy Czerwonej Drodze i ul. Broniewskiego)[23]
- Centrum[23]
- Studenckie „Niebieski Kucyk”[23]
- Artus Art Cinema[24]
Dawniej w Toruniu istniały również: Kinoteatr Grunwald (do 2011)[25], Orzeł (do 2008)[26], Nasze Kino (do 2010)[27].
Biblioteki[edytuj]
Największą biblioteką w Toruniu jest Biblioteka Główna Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, posiadająca ponad 2200 tys. zbiorów. Drugą co do wielkości jest Wojewódzka Biblioteka Publiczna – Książnica Kopernikańska, założona 19 lutego 1923 roku. Jest ona kontynuatorką tradycji bibliotekarskich Torunia. Obie biblioteki w swoim zasobie posiadają cenne zbiory starodruków[potrzebny przypis]. Najcenniejszym zbiorem z Książki Kopernikańskiej jest Kodeks Korwina, który w lutym 2024 roku został wpisany na listę Narodowego Zasobu Bibliotecznego[28].
Pozostałe placówki biblioteczne Torunia to m.in.:
- Biblioteka Pedagogiczna im. gen. bryg. prof. E. Zawackiej[29]
- Biblioteka Diecezjalna im. ks. Stanisława Kujota[30]
- Główna Biblioteka Lekarska im. Stanisława Konopki[31]
Imprezy i festiwale[edytuj]
.jpg)
Festiwale teatralne[edytuj]
Pośród festiwali teatralnych najbardziej znany w kraju jest Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Kontakt”, odbywający się od 1991 roku[32]. Teatr studencki reprezentują Akademickie Spotkania Teatralne Klamra, alternatywny – Ogólnopolski Festiwal Teatralny Pobocza Teatru, uliczny – Letnie Spotkania Teatrów Ulicznych[potrzebny przypis], Międzynarodowe Spotkania Kapel Ludowych[32] i Festiwal Folkloru Miejskiego. Teatr dziecięcy to Międzynarodowe Toruńskie Spotkania Teatrów Lalek. Kino i film reprezentują Międzynarodowy Festiwal Lato Filmów (2006 r. i 2007 r.) i Tofifest[potrzebny przypis].
Z imprez i festiwali muzyki poważnej działa Festiwal Muzyczny Toruń-Muzyka i Architektura oraz Międzynarodowy Festiwal Haendlowski. Festiwal Muzyki i Sztuki Krajów Bałtyckich Probaltica odbywa się poza Toruniem, także w Warszawie i Grudziądzu, podobnie Europejskie Spotkania Artystyczne – oprócz Torunia w Przysieku i Zamku Bierzgłowskim. Świętojański Festiwal Muzyki Organowej trwa przez całe dwa letnie miesiące. Z festiwali muzyki współczesnej w Toruniu zorganizowano Jazz Od Nowa Festival, Toruń Blues Meeting, CoCArt Music Festival – organizowany przez Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu, Afryka Reggae Festival. Toruń-Bydgoszcz Harmonica Bridge, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chrześcijańskiej Song Of Songs[potrzebny przypis].
Z imprez naukowych jest tu najstarszy w regionie Toruński Festiwal Nauki i Sztuki oraz impreza uniwersytecka Promocja Edukacyjna, ukazująca ofertę szkół wyższych z całej Polski[potrzebny przypis]. Od 1995 roku w Toruniu odbywał się Toruński Festiwal Książki, w 2022 roku przemianowany na Toruński Festiwal Słów[33][34]. Sztuki plastyczne reprezentowane są przez jedną z największych światowych imprez graficznych, odbywającą się w kilku miastach – Międzynarodowe Triennale Grafiki Kolor w grafice, najstarszy regionalny Konkurs ZPAP Dzieło Roku, a także unikatowy w skali europejskiej Międzynarodowy Konkurs Twórczości Plastycznej Dzieci i Młodzieży[potrzebny przypis].
Imprezy masowe i popularne to Otwarte Mikrolotowe Mistrzostwa Polski – Festiwal Wiatru, coroczna odsłona Piernikowej Alei Gwiazd, Święto Muzyki, Dni Torunia i Święto Piernika. Od dwóch lat odbywa się także Festiwal Anielskie Spotkania, festiwal wolontariuszy pod hasłem „Toruń miastem aniołów”[potrzebny przypis].
Przypisy[edytuj]
- ↑ Orkiestry i chóry. torun.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ Historia Z Konserwatorjum Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego. ptm.info.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ Beata Krzemińska: 100 lat toruńskiej szkoły muzycznej. kujawsko-pomorskie.pl, 2021-10-15. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ Kalendarium. zsm.torun.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ Beata Krzemińska: Toruńska Orkiestra Wojskowa ma 70 lat. kujawsko-pomorskie.pl, 2016-02-18. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ 6,0 6,1 O nas – CKK Jordanki. jordanki.torun.pl. [dostęp 2024-02-11].
- ↑ Magdalena Dębczyńska-Wróblewska: 95-lecie Zespołu Szkół Muzycznych. torun.pl, 2016-11-07. [dostęp 2024-02-11].
- ↑ O klubie. odnowa.umk.pl. [dostęp 2024-02-11].
- ↑ Greding i Dobek 2023 ↓, s. 157–163.
- ↑ Pierwsze muzea w Toruniu. toruntour.pl. [dostęp 2024-02-14].
- ↑ 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 11,11 Muzea. torun.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ O CSW. csw.torun.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ Teraźniejszość. fort.torun.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ Muzeum Artylerii w Toruniu. muzeumwl.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ Muzeum Historyczno-Wojskowe. toruntour.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ Justyna Wojciechowska-Narloch: Samochodówka obchodzi jubileusz i zaprasza na drzwi otwarte. nowosci.com.pl, 2015-04-01. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ Kolejowa Izba Tradycji w Toruniu. torun.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ Muzeum Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń. torun.fortyfikacje.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. turystyka.torun.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 20,5 20,6 20,7 20,8 20,9 Galerie. torun.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ W Toruniu powstała nowa galeria. Nazywa się Miłość. torun.wyborcza.pl, 2014-09-26. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ Dworzec Zachodni. odnowa.umk.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ 23,0 23,1 23,2 Kina. torun.pl. [dostęp 2024-02-11].
- ↑ Alicja Wesołowska: Nowe kino w toruńskim Dworze Artusa już ruszyło. pomorska.pl, 2014-05-05. [dostęp 2024-02-11].
- ↑ Z krajobrazu Torunia po 80 latach znika Kinoteatr Grunwald. rmf24.pl, 2011-07-07. [dostęp 2024-02-11].
- ↑ Kino ORZEŁ. tubylokino.pl. [dostęp 2024-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-15)].
- ↑ Anna Krzesińska: Przy Podmurnej zamiast kina sportowy pub?. nowosci.com.pl, 2010-09-17. [dostęp 2024-02-11].
- ↑ Katarzyna Ormanowska: „Nietykalny” Kodeks Korwina. Manuskrypt z Książnicy Kopernikańskiej objęto szczególną ochroną. bydgoszcz.torun.pl, 02-02-2024. [dostęp 2024-02-11].
- ↑ O bibliotece. bptorun.edu.pl. [dostęp 2024-02-11].
- ↑ Prezentacja Biblioteki. bibdiec.pl. [dostęp 2024-02-11].
- ↑ Główna Biblioteka Lekarska im. Stanisława Konopki. gbl.home.pl. [dostęp 2024-02-10].
- ↑ 32,0 32,1 Imprezy i Festiwale. kopernik.net.pl. [dostęp 2024-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-16)].
- ↑ 26. Toruński Festiwal Książki. kulturalnytorun.pl, 2020-12-03. [dostęp 2024-09-16].
- ↑ Toruński Festiwal Słów zastąpi Festiwal Książki. W programie: Bator, Szczygieł, Grzebałkowska, Barys. torun.wyborcza.pl, 2022-06-09. [dostęp 2024-09-16].
Bibliografia[edytuj]
- Danuta Greding, Mikołaj Dobek. „Wszystko będzie dobrze. Musi być”, czyli parę zdań o pewnej oddolnej inicjatywie. Krótka historia powstania Teatru Studenckiego UMK Antrakt. „Tekstura. Rocznik Filologiczno-Kulturoznawczy”. 11, 2023. DOI: 10.12775/Tek.2021.011.
This article "Kultura w Toruniu" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Kultura w Toruniu.
