Kryzys ukraińsko-rosyjski (od 2021)
| Ten artykuł dotyczy trwającego wydarzenia. Informacje w nim zamieszczone mogą się zmienić lub zdezaktualizować wraz z postępem zdarzenia, a początkowe doniesienia mogą być niepewne. Ostatnie aktualizacje do tego artykułu mogą nie odzwierciedlać najbardziej aktualnych informacji. |
| |||
| Czas | marzec–maj 2021, ponowna eskalacja od października 2021 | ||
| Miejsce | Ukraina, Rosja, Białoruś | ||
| Terytorium | Plik:Flag of Ukraine.svg Ukraina,  Rosja
| ||
| Przyczyna | gromadzenie się wojsk rosyjskich na granicy ukraińsko-rosyjskiej | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
Kryzys ukraińsko-rosyjski – eskalacja napięć międzynarodowych związana z gromadzeniem się Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej na pograniczu rosyjsko-ukraińskim od marca 2021 roku[2] oraz wysuwaniem przez Rosję żądań gwarancji bezpieczeństwa w stosunku do NATO[3].
Na przełomie marca i kwietnia 2021 r. Rosja zaczęła gromadzić tysiące żołnierzy oraz sprzęt wojskowy w pobliżu swojej granicy z Ukrainą, co stanowi największą mobilizację sił od czasu aneksji Krymu w 2014 roku[2][4]. Ich obecność została potwierdzona przez zdjęcia satelitarne wykonane w połowie kwietnia 2021 roku[5]. Przyczyniło się to do powstania międzynarodowego kryzysu i wywołało obawy związane z potencjalną inwazją. Oddziały zostały częściowo usunięte m.in. z Półwyspu Krymskiego w maju 2021 r., po ogłoszeniu ministra obrony Rosji Siergieja Szojgu o wycofaniu wojsk rosyjskich[6]. Kryzys został wznowiony na przełomie października i listopada 2021 r., kiedy zarejestrowano ponowne rozmieszczanie się wojsk rosyjskich przy granicy z Ukrainą[7][8]. W styczniu 2022 r. w pobliżu granicy stacjonowało ponad 120 tys. rosyjskich żołnierzy[9].
Trwający kryzys wynika z przedłużającej się wojny rosyjsko-ukraińskiej, która rozpoczęła się na początku 2014 roku. W grudniu 2021 r. Rosja przedstawiła dwa projekty traktatów zawierających żądania tego, co nazwała „gwarancjami bezpieczeństwa”, w tym prawnie wiążącą obietnicę, że Ukraina nie przystąpi do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO), a także redukcję wojsk NATO i sprzętu wojskowego stacjonującego w Europie Wschodniej. Niespełnienie żądań spotkałoby się z nieokreśloną odpowiedzią wojskową[10]. NATO odrzuciło te prośby, a Stany Zjednoczone ostrzegły Rosję przed „szybkimi i surowymi” sankcjami gospodarczymi w przypadku dalszej inwazji na Ukrainę[3].
Kontekst[edytuj]
Ukraina stanowi dla Rosji geostrategicznie niezbędny bufor oddzielający ją od NATO. Również potencjał demograficzny i gospodarczy Ukrainy sprawia, że Rosja wielokrotnie podejmowała próby włączenia jej do kontrolowanych przez siebie eurazjatyckich struktur integracyjnych[11]. Natomiast ewentualny sukces demokratycznej transformacji Ukrainy, poprzez przyjmowanie przez nią standardów europejskich i integrację polityczno-gospodarczą ze strukturami zachodnimi Rosja postrzega jako zagrożenie zarówno dla bezpieczeństwa państwa, jak i dla stabilności rządzącego nią autorytarnego reżimu[11].
Trwający konflikt zbrojny w Donbasie stanowi zarówno zagrożenie dla bezpieczeństwa Ukrainy, jak i chroniczny punkt zapalny generujący problemy polityczne i gospodarcze[11].
Rosja testowała reakcję Zachodu już w kwietniu 2021, poprzez demonstracyjnie ruchy znacznych sił na terenie przygranicznym z Ukrainą. Działania te nie przyniosły Rosji wprawdzie ustępstw ze strony Ukrainy, ale też ówczesne reakcje innych państw w formie deklaracji zaniepokojenia mogły sugerować, że w sytuacji rzeczywistej agresji ich reakcja byłaby również ograniczona[11].
Czynnikiem sprzyjającym Rosji w realizacji eskalacji napięć jest też gwałtowny wzrost cen nośników energii, zwłaszcza na rynku europejskim, który to kryzys został podgrzany również działaniami Rosji. Okoliczności te zmniejszają ryzyko ostrej reakcji Unii Europejskiej na działania Rosji w obawie przed dalszą destabilizacją rynku energetycznego[11].
Przebieg[edytuj]
Rosja zgrupowała ponad 120 tys. żołnierzy wzdłuż granicy z Ukrainą, stwarzając ryzyko rozszerzenia trwającej od 2014 r. agresji zbrojnej i wywierając przez to presję na Zachód i na Ukrainę[9].
Na luty 2022 zaplanowano też wspólne z armią białoruską nadzwyczajne ćwiczenia „Sojusznicza Stanowczość 2022” (w których udział wziąć ma ok. 60–80 tys. żołnierzy rosyjskich i białoruskich), a także serię ćwiczeń Marynarki Wojennej FR (w których udział wziąć ma 140 okrętów i jednostek zabezpieczenia, a także ponad 60 statków powietrznych, 1 tys. egzemplarzy ciężkiego uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz ok. 10 tys. żołnierzy)[12].
Żądania Rosji wobec NATO[edytuj]
Z kryzysem ukraińsko-rosyjskim związane są żądania Rosji, która domaga się gwarancji nierozszerzania NATO i ograniczenia aktywności na wschodniej flance NATO[3].
9 i 10 stycznia 2022 odbyły się w Genewie rozmowy USA–Rosja na temat przedstawionych przez Rosję w połowie grudnia 2021 żądań w sferze bezpieczeństwa europejskiego[13].
12 stycznia 2022 odbyło się posiedzenie Rady NATO–Rosja z udziałem przedstawicieli 30 państw członkowskich NATO. Delegacja rosyjska podtrzymała na nim żądania dotyczące prawnie wiążących „gwarancji bezpieczeństwa” w zakresie nierozszerzania NATO, nierozmieszczania w krajach graniczących z Rosją systemów uderzeniowych mogących razić cele na jej obszarze, nierozlokowywania w Europie rakiet średniego i pośredniego zasięgu, likwidacji infrastruktury powstałej na terytorium członków, którzy wstąpili do NATO po 1997 r., oraz wycofania z tych państw sił natowskich[13].
Reakcje międzynarodowe[edytuj]
- Plik:Flag of the United States.svg Stany Zjednoczone: Prezydent Joe Biden wyraził poparcie dla suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy[14].
- Plik:Flag of the United States.svg Stany Zjednoczone: Departament Stanu USA wyraził zgodę Litwie, Łotwie, Estonii oraz Wielkiej Brytanii na przekazywanie Ukrainie uzbrojenia wyprodukowanego przez Stany Zjednoczone[15].
- Plik:Flag of the United States.svg Stany Zjednoczone: USA dostarczyły Ukrainie uzbrojenie (m.in. granatniki M141 Bunker Defeat Munition)[16]
- Plik:Flag of Germany.svg Niemcy: Pomimo politycznego poparcia dla Ukrainy, Niemcy odmówiły dostaw uzbrojenia[17].
- Plik:Flag of the United Kingdom.svg Wielka Brytania: Udzielono Ukrainie poparcia politycznego i dostaw uzbrojenia[18]
Polska: Sejm zaapelował do rządów państw NATO i Unii Europejskiej o udzielenie wsparcia Ukrainie i stanowczą reakcję wobec agresji ze strony Rosji[19].
Przypisy[edytuj]
- ↑ Russia’s Possible Invasion of Ukraine, www.csis.org [dostęp 2022-02-22] (ang.).
- ↑ 2,0 2,1 Rosyjska presja na Ukrainę – wymiary wojskowy i polityczny, OSW Ośrodek Studiów Wschodnich, 14 kwietnia 2021 [dostęp 2022-02-19] (pol.).
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Odpowiedzi USA i NATO na żądania Kremla – reakcje rosyjskie (pol.). osw.waw.pl, 2022-01-28. [dostęp 2022-02-01].
- ↑ Russian force on Ukraine border larger than any time since 2014, U.S. says, „Reuters”, 8 kwietnia 2021 [dostęp 2022-02-19] (ang.).
- ↑ Zdjęcia satelitarne pokazują liczbę rosyjskich wojsk u granic Ukrainy. Więcej, niż ujawniono, wiadomosci.dziennik.pl, 21 kwietnia 2021 [dostęp 2022-02-19] (pol.).
- ↑ Ukraina: Rosjanie wycofują wojska z Krymu, ale nie w obwodzie woroneskim, infosecurity24.pl [dostęp 2022-02-19] (pol.).
- ↑ Rosja gromadzi wojska blisko Ukrainy (pol.). defence24.pl, 2021-10-31. [dostęp 2022-02-01].
- ↑ Prawie 100 tysięcy rosyjskich żołnierzy przy granicy z Ukrainą (pol.). defence24.pl, 2021-11-03. [dostęp 2022-02-01].
- ↑ 9,0 9,1 Co czeka gospodarkę w przypadku rozszerzenia rosyjskiej agresji na Ukrainę? Tygodnik Gospodarczy PIE, 27 stycznia 2022 r.
- ↑ Rosyjski szantaż wobec Zachodu, OSW Ośrodek Studiów Wschodnich, 20 grudnia 2021 [dostęp 2022-02-19] (pol.).
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Ukraiński dylemat Rosji: strategia Moskwy wobec Kijowa, Ośrodek Studiów Wschodnich.
- ↑ Rosyjska demonstracja siły na Białorusi i oceanie światowym, Ośrodek Studiów Wschodnich.
- ↑ 13,0 13,1 Spotkanie Rady NATO–Rosja: między dialogiem a konfrontacją, Ośrodek Studiów Wschodnich.
- ↑ Biden zapewnił o niezachwianym poparciu dla suwerenności (pol.). pap.pl, 2021-11-24. [dostęp 01-02-202].
- ↑ Bałtowie przekażą broń na Ukrainę… A Polska? [KOMENTARZ] (pol.). defence24.pl, 2022-01-20. [dostęp 01-02-202].
- ↑ Amerykańskie granatniki na Ukrainie (pol.). defence24.pl, 2022-01-24.
- ↑ Niemcy-Ukraina. Berlin broni swego stanowiska w sprawie dostaw broni (pol.). dw.com, 2022-01-27. [dostęp 2022-02-01].
- ↑ Gorąco wokół Ukrainy. Brytyjczycy dostarczają broń przeciwpancerną. onet.pl, 2022-01-20. [dostęp 2022-02-01].
- ↑ Apel Sejmu do państw NATO i UE o wsparcie dla Ukrainy i stanowczą reakcję wobec rosyjskiej agresji (pol.). sejm.gov.pl, 2022-01-27. [dostęp 2022-02-01].
{{#set:Technical tag=Article from Wikipedia}}{{#set:priority= }} {{#set:PageName=Kryzys_ukrai%C5%84sko-rosyjski_(od_2021) }}
This article "Kryzys ukraińsko-rosyjski (od 2021)" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Kryzys ukraińsko-rosyjski (od 2021).{{#set:Article=true}}
.svg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.png){kind=link}
