Marsz 4 czerwca
| ||
![]() Marsz 4 czerwca w Warszawie | ||
Państwo | ![]() | |
Miejsca wystąpień | Warszawa | |
Początek wystąpień | 4 czerwca 2023 | |
Koniec wystąpień | 4 czerwca 2023 | |
Przyczyny wystąpień | rządy Zjednoczonej Prawicy | |
Charakter wystąpień | demonstracje, blokady ulic |
Marsz 4 czerwca – antyrządowy protest zorganizowany przez Platformę Obywatelską 4 czerwca 2023 w Warszawie. Pochód rozpoczął się o godz. 12:00 na placu na Rozdrożu od przemówień Donalda Tuska i Lecha Wałęsy i zakończył się na placu Zamkowym o godzinie 15:30[1].
Marsz kilkukrotnie przekroczył frekwencyjne szacunki organizatorów i mógł być najliczniejszym w historii III RP (około 300-500 tysięcy uczestników), a dane ze statystyk internetowych pokazują, że było to wiec o największym zasięgu medialnym w historii współczesnej Polski (zasięg rzędu 300 milionów ekspozycji).
Historia i postulaty[edytuj]
14 kwietnia Sejm głosami posłów Prawa i Sprawiedliwości oraz ich koalicjantów przegłosował projekt ustawy zakładającej powołanie komisji ds. badania rosyjskich wpływów. Ustawa ta, ze względu na możliwość zakazania pełnienia funkcji publicznych, została nazwana przez część mediów i publicystów „Lex Tusk”[2]. Środowiska związane z rządem próbowały bronić ustawy nazywając ją „lex anty-Putin”[3]. Charakter ustawy został skrytykowany przez znaczną liczbę środowisk prawniczych[4] i w ich opinii jest on niezgodny z konstytucją[5]. Następnego dnia przewodniczący Platformy Obywatelskiej i były premier Donald Tusk w swoim wpisie na Twitterze wezwał swoich zwolenników na organizowany przez niego marsz, który miałby rozpocząć się 4 czerwca w samo południe[6]. Oprócz sprzeciwu wobec nowej ustawy, demonstracja miała wyrazić sprzeciw wobec drożyzny, złodziejstwa, kłamstwa oraz ogólnie przeciwko rządom PiS[7][8].
Data wydarzenia miała na celu upamiętnienie rocznicy częściowo wolnych wyborów parlamentarnych w 1989 roku, a godzina rozpoczęcia wydarzenia nawiązywała do kultowego plakatu „W samo południe. 4 czerwca 1989” autorstwa Tomasza Sarneckiego[9][10]. Wezwanie Donalda Tuska spotkało się z entuzjastyczną i niemal natychmiastową reakcją internautów[11].
Podczas obchodów Święta Konstytucji Trzeciego Maja w Warszawie i odsłonięcia muralu „KON STY TUC JA” według plakatu autorstwa Luki Rayskiego, Tusk przedstwił trasę marszu[12].
26 maja na 76. posiedzeniu sejmu IX kadencji senackie veto przeciwko powołaniu komisji zostało odrzucone[13]. Podczas obrad izby niższej parlamentu uwagę mediów zwrócił przewodniczący PO, który pierwszy raz od czasu powrotu do krajowej polityki w 2021 r. pojawił się na galerii sejmowej[14][15][16]. 29 maja prezydent Andrzej Duda podpisał oraz wysłał do Trybunału Konstytucyjnego w trybie następczym „Lex Tusk”[17], co spotkało się z krytyką wielu środowisk, polskiej i zagranicznej prasy[18] i prawników[19] oraz doprowadziło do zwiększenia zainteresowania marszem w przestrzeni publicznej[20]. Po podpisaniu ustawy część naukowców będących w organach doradczych prezydenta Dudy zrezygnowało ze swojej funkcji i część z nich zapowiedziała lub oficjalnie poprała udział w marszu[21][22][23][24].
W związku z tak wielkim odzewem, podobne manifestacje zorganizowano w większych miastach w Polsce i za granicą[25][26][23].
Przebieg[edytuj]
Marsz 4 czerwca rozpoczął się o godzinie 12:00 na Placu Na Rozdrożu. Swoje przemówienia wygłosiły tam Donald Tusk, Lech Wałęsa, Sylwia Gregorczyk-Abram, Rafał Trzaskowski i Włodzimierz Czarzasty[27]. Następnie czoło marszu ruszyło w kierunku Placu Zamkowego[28]. Podczas przemarszu sceną, na której przemawiali goście był specjalnie zorganizowany autobus piętrowy. Prowadzącymi marsz zostali Bartosz Arłukowicz i Monika Wielichowska[29][30]. Przed godziną 15:00 marsz dotarł na Plac Zamkowy, gdzie po mowie przewodniczącego parlamentarnego klubu Koalicji Obywatelelskiej Borysa Budki, przemówienie końcowe wygłosił Donald Tusk[31]. W jego trakcie złożył ślubowanie, w którym obiecał zwycięstwo, rozliczenie, naprawienie ludzkich krzywd i pojednanie polskich rodzin[32][33][34].
Uczestnicy[edytuj]
Oprócz Platformy Obywatelskiej udział w marszu wzięło większość partii opozycyjnych, takich jak: Nowa Lewica[35], Polska 2050, Polskie Stronnictwo Ludowe i mniejsze partie wchodzące w skład Koalicji Polskiej, Razem, Porozumienie i Agrounia[36][37]. Do manifestacji dołączyły także redakcje Gazety Wyborczej[38], Newsweeka[39] i wielu mniejszych czasopism, a także Komitet Obrony Demokracji[40], inicjatywa Wolne Sądy[41], Związek Nauczycielstwa Polskiego[42] i kilkaset innych organizacji i stowarzyszeń. W wydarzeniu uczestniczyło wiele znanych osób z życia publicznego w tym Adam Strzembosz, Janusz Gajos, Michał Żebrowski, Tomasz Lis, Andrzej Seweryn, Krystyna Janda, Daniel Olbrychski, Maja Ostaszewska, Wiktor Zborowski, Tomasz Frankowski, Małgorzata Rozenek-Majdan, Monika Richardson, Hanna Śleszyńska, Maja Komorowska, Andrzej Saramonowicz i Krzysztof Materna[43][44].
-
tłumy idące na marsz na stacji metra Świętokrzyska
-
tłumy wiwatujące na Placu na Rozdrożu
-
demonstranci na Alejach Ujazdowskich
Zasięgi i skutki[edytuj]
Liczba osób[edytuj]
Według pierwotnych założeń organizatorów uczestników miało być około 50 tysięcy, chociaż po przegłosowaniu „lex Tusk” organizatorzy zaktualizowali swoje prognozy na około 200 tysięcy[45][46]. Po marszu w mediach pojawiły się doniesienia o wstępnych szacunkach policji wynoszących 100–150 tysięcy uczestników marszu, jednak policja oficjalne zaprzeczyła jakoby podała takie informacje[47][48][49]. Media niezwiązane z rządem podały oszacowania na podstawie zdjęć i oprogramowania szacującego wielkość tłumów[48][50]. Onet opublikował oszacowanie mówiące o co najmniej 300 tysiącach uczestników, a OKO.press podało, że było co najmniej 380 tysięcy[48][50]. Oszacowania tego typu mogą być obarczone dużym błędem, ponieważ zależą od szacowania gęstości tłumu na zdjęciu, która może się wahać od 2 do 5 osób na m²[51]. Organizatorzy podali oszacowanie przybliżone na około 500 tysięcy osób[47][48].
Rzeczniczka metra podała, że do godziny 13 metro na M1 i M2 przewiozło 178.531 dodatkowych pasażerów, a łącznie 477.586 (przy czym rzeczywiste liczby są większe, bo podane dane nie uwzględniają osób jadących metrem po otworzeniu bramek)[52]. Rzecznik ZTM podał, że autobusy przewiozły o 20% osób więcej niż w typowe niedziele[52].
Zasięgi w mediach[edytuj]
Dane o zasięgu w mediach społecznościowych podał profil Polityka w sieci, który oszacował zasięg marszu łącznie na 300 milionów ekspozycji i przebił znacząco dane o zasięgach marszów Strajku Kobiet z 2020 roku[53][54]. Michał Fedorowicz z IBIMS zwrócił uwagę, że niezwykła była zarówno intensywność ekspozycji na informacje o marszu 4 czerwca, jak i to, że długa transmisja z marszu pojawiła się na karcie „Na czasie” na YT[53].
W mediach tradycyjnych średnia oglądalność wyniosła 2,12 mln (transmisje w TVN, TVN24 oraz Polsat News), z czego największą oglądalność miało TVN24 i było to 1,22 mln widzów co stanowi ok. 15,4% w grupie powyżej 4. roku życia[55][56].
Po zakończeniu protestu, był on szeroko komentowany przez najważniejsze media zagraniczne[57][8][58][59][60][61].
Skutki polityczne[edytuj]
W sondażach bezpośrednio po marszu trzy sondażownie pokazały statystycznie istotny wzrost popularności KO (ok. 5-6 punktów procentowych), a w jednym z nich KO wyprzedziło partię rządzącą[62][63][64][65]. Jak wskazują sondaże oraz komentatorzy i politycy, marsz mógł mieć efekt wzmocnienia największych organizacji politycznych, czyli Koalicji Obywatelskiej, a w szczególności Platformy Obywatelskiej[66][67].
W piątek, 2 dni przed marszem i 1 dzień po wejściu ustawy w życie, prezydent Duda zdecydował się złożyć nowelizację ustawy zwanej „lex Tusk”[68]. Nowelizacja, jak mówił prezydent i później jego doradczyni, ma złagodzić część najbardziej krytykowanych zapisów ustawy, w szczególności zmniejszyć możliwość stosowania środków karnych przez komisję. Według środowiska prezydenta nowelizacja miała też zmniejszyć napięcia społeczne związane z manipulacjami, które według nich pojawiły się w związku z ustawą[69]. Doradca prezydenta ds wizerunku Marcin Mastalerek skrytykował publicznie PiS m.in. za błędy w reakcji na marsz 4 czerwca[70][71]. Rzecznik PiS zapowiedział, że rząd zajmie się nowelizacją i komisja w pierwotnym kształcie nie zostanie powołana[72][73].
Przypisy[edytuj]
- ↑ Gigantyczny sukces marszu 4 czerwca. Pół miliona ludzi przeszło przez Warszawę! (LIVE), naTemat.pl [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Parasąd Kaczyńskiego osądzi Tuska? Komisja ds. rosyjskich wpływów przegłosowana w Sejmie, oko.press [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Czarnek: Nie ma lex anty-Tusk, jest lex anty-Putin... (pol.). dziennik.pl, 2023-05-30. [dostęp 2023-05-31].
- ↑ To najgroźniejszy przepis lex Tusk. Uderzy nie tylko w przesłuchiwanych, Businessinsider, 1 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Lex Tusk: nowelizacja Dudy sprzeczna z Konstytucją – uważają prawnicy, oko.press [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Donald Tusk wzywa Polaków na marsz. „Przeciw drożyźnie i kłamstwu”, www.gazetaprawna.pl, 15 kwietnia 2023 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Lech Wałęsa wspiera inicjatywę Tuska. „Demokratycznie przegonić urzędujących”, Wprost, 18 kwietnia 2023 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ 8,0 8,1 Andrew Higgins , Immense Crowds Protest Poland’s Governing Conservative Party, „The New York Times”, 4 czerwca 2023, ISSN 0362-4331 [dostęp 2023-06-07] (ang.).
- ↑ Kruchy mit 4 czerwca, oko.press [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ „W samo południe”. Czego nie wiecie o tym plakacie, www.polityka.pl, 2019 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl, wroclaw.wyborcza.pl [dostęp 2023-06-04] .
- ↑ D.Tusk: 3 maja będziemy głośno krzyczeć, że konstytucja to coś, czego władza powinna przestrzegać (aktualizacja), www.portalsamorzadowy.pl [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Lex Tusk. Sejm przeciwko senackiej uchwale o odrzuceniu ustawy ws. powołania komisji ds. rosyjskich wpływów, www.gazetaprawna.pl, 26 maja 2023 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Lex Tusk uchwalone przez Sejm. Los ustawy w rękach prezydenta, Onet Wiadomości, 26 maja 2023 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Przedsiębiorcy apelują o zawetowanie „lex Tusk”. Piszą o „inkwizycji i sądach kapturowych”, Rzeczpospolita [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Donald Tusk zabrał głos po decyzji prezydenta ws. „lex Tusk”, www.rmf24.pl [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Prezydent Andrzej Duda: podpiszę ustawę w sprawie wpływów rosyjskich i skieruję ją do TK, TVN24, 29 maja 2023 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Lex Tusk. Zagraniczne media o decyzji Andrzeja Dudy, Businessinsider, 29 maja 2023 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Prof. Matczak o „lex Tusk”: Duda działa w schizofrenii prawnej, Rzeczpospolita [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Marsz 4 czerwca coraz popularniejszy w internecie, oko.press [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Echa podpisania "lex Tusk". Znany profesor opuszcza prezydenta Dudę, Rzeczpospolita [dostęp 2023-06-14] (pol.).
- ↑ Kolejne osoby odchodzą od prezydenta w reakcji na "lex Tusk". "Poczułem się wręcz zobligowany do tego", fakty.tvn24.pl, 2 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-14] (pol.).
- ↑ 23,0 23,1 Tusk na wielkim marszu 4 czerwca: „Ślubuję wam zwycięstwo, rozliczenie zła, zadośćuczynienie krzywdom i pojednanie”, www.polityka.pl, 4 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-14] (pol.).
- ↑ Odeszli z prezydenckich rad. "Lex Tusk" to "krok za daleko od cywilizacji takiej, jaką znamy", TVN24, 1 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-14] (pol.).
- ↑ Marsz 4 czerwca. W tych miastach również odbyły się demonstracje, www.rmf24.pl [dostęp 2023-06-05] (pol.).
- ↑ Marsz 4 czerwca nie tylko w Warszawie. Demonstracje w Niemczech, Wielkiej Brytanii czy USA, gazetapl, 4 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-05] (pol.).
- ↑ Patryk Michalski , Przemawiała obok Tuska, Trzaskowskiego i Wałęsy. Gregorczyk-Abram składa deklarację, wiadomosci.wp.pl, 5 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-05] (pol.).
- ↑ Marsz 4 czerwca w Warszawie. Relacja na żywo, Rzeczpospolita [dostęp 2023-06-05] (pol.).
- ↑ To Monika Wielichowska poprowadziła potężny marsz opozycji w Warszawie. – Jest szybka jak błyskawica – oceniają jej przyjaciele, doba.pl [dostęp 2023-06-05] (pol.).
- ↑ Portal, Monika Wielichowska prowadziła Wielki Marsz w Warszawie, Nowaruda24.pl – Nowa Ruda w Nowej Rudzie, 5 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-05] (pol.).
- ↑ Imponująca frekwencja na marszu 4 czerwca. Donald Tusk: chcę złożyć przed wami ślubowanie [NA ŻYWO], Onet Wiadomości, 4 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-05] (pol.).
- ↑ Marsz 4 czerwca w Warszawie. Tusk złożył ślubowanie i obiecał rozliczenie władzy, Rzeczpospolita [dostęp 2023-06-05] (pol.).
- ↑ Marsz 4 czerwca. Przedwyborcze ślubowanie Tuska, www.euractiv.pl, 5 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-05] (pol.).
- ↑ Emocjonalne wystąpienie Tuska na marszu. „Ślubuję wam to” | Wiadomości Radio ZET, wiadomosci.radiozet.pl, 4 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-05] (pol.).
- ↑ Rzecznik Nowej Lewicy , Czarzasty: Bądźcie 4 czerwca! To nie jest żadna impreza partyjna, to protest przeciwko złu, Nowa Lewica, 2 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Agrounia dołącza do marszu 4 czerwca – Polska, www.farmer.pl [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Marsz 4 czerwca. Czy wezmą w nim udział liderzy innych partii opozycyjnych?, www.gazetaprawna.pl, 3 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl, wyborcza.pl [dostęp 2023-06-04] .
- ↑ Marsz 4 czerwca. Gigantyczna frekwencja. Tusk: Ich siłą była nasza bezsiła. Dziś idziemy po zwycięstwo [RELACJA], Newsweek, 4 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Bądź z nami na marszu 4 czerwca!, KOD Komitet Obrony Demokracji [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Wolne Sądy Zaproszenie na Marsz 4 czerwca!.
- ↑ Marsz – informacje dla uczestników, ZNP, 30 maja 2023 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Gwiazdy na marszu 4 czerwca. Winiarska omal się nie spóźniła! Przyszła też partnerka polskiego milionera, Fakt24.pl, 4 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Na marszu nie zabraknie też gwiazd. „Zróbmy coś, co by od nas zależało”, naTemat.pl [dostęp 2023-06-04] (pol.).
- ↑ Marsz 4 czerwca. Największa manifestacja po 1989 r. w Polsce, Newsweek, 5 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-15] (pol.).
- ↑ Arkadiusz Gruszczyński , Gajos zachęca do udziału w marszu 4 czerwca. „Przebijmy ten mur. Zróbmy to jeszcze raz”, warszawa.wyborcza.pl, 25 maja 2023 [dostęp 2023-06-15] (pol.).
- ↑ 47,0 47,1 Nieoficjalnie: w niedzielnym marszu zorganizowanym przez PO wzięło udział między 100 a 150 tys. osób, Polska Agencja Prasowa SA [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ 48,0 48,1 48,2 48,3 Marsz 4 czerwca. Ogromna demonstracja, morze ludzkich głów w centrum Warszawy [NA ŻYWO], oko.press [dostęp 2023-06-08] (pol.).
- ↑ Ile osób było na marszu 4 czerwca w Warszawie? Organizatorzy podają dane, policja nie komentuje, Rzeczpospolita [dostęp 2023-06-08] (pol.).
- ↑ 50,0 50,1 Imponująca frekwencja na wielkim marszu 4 czerwca. Policzyliśmy, ile mogło być osób, wiadomosci.onet.pl [dostęp 2023-06-08] (pol.).
- ↑ Keith Still , Standing Crowd Density - Prof. Dr. G. Keith Still, gkstill.com, 2011 [dostęp 2023-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-03] (ang.).
- ↑ 52,0 52,1 W dzień marszu metro "przewiozło 200 tysięcy dodatkowych pasażerów", TVN Warszawa, 5 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ 53,0 53,1 Rekordowe 300 mln zasięgu marszu 4 czerwca w social mediach. 'PO osiągnęła maksymalny efekt skali', www.wirtualnemedia.pl, 6 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Temat #StrajkKobiet praktycznie przestał istnieć w social media..., Twitter, 16 listopada 2020 [dostęp 2023-06-12], Cytat: wykres: zasięg wypowiedzi ok. 180 mln, potencjał ok. 200 mln (pol.).
- ↑ Michał Niedbalski , Transmitując Marsz 4 czerwca, TVN 24 wyraźnie wygrał z TVP Info, który go krytykował, Press.pl, 6 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Rewelacyjne wyniki TVN24 i TVN z 4 czerwca. Dziękujemy!, TVN24 Biznes, 5 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ „Ostatnia szansa narodu na powstrzymanie erozji demokracji”, „obawy, że Polska podąża ścieżką Węgier i Turcji”, TVN24, 5 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-05] (pol.).
- ↑ Reuters, Poland's opposition brings hundreds of thousands onto streets to protest against nationalist government, CNN, 5 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-07] (ang.).
- ↑ Hundreds of thousands march in Poland anti-government protests, www.aljazeera.com, 4 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-07] (ang.).
- ↑ Poland protest: Hundreds of thousands demand change in Warsaw, „BBC News”, 4 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-07] (ang.).
- ↑
Shaun Walker , Poland: hundreds of thousands march against rightwing populist government, „The Guardian”, 4 czerwca 2023, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-06-08] (ang.).
- ↑ Sondaż: Koalicja Obywatelska po marszu 4 czerwca zbliżyła się do PiS, Rzeczpospolita, 8 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Nowy sondaż dla DoRzeczy.pl. PiS pozostaje liderem, rośnie poparcie dla KO, Do Rzeczy, 8 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Koalicja Obywatelska przed Zjednoczoną Prawicą. Najnowszy sondaż partyjny dla "Faktów" TVN i TVN24, fakty.tvn24.pl, 6 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Sondaż IBRiS dla Onetu. KO przebiła "magiczny próg", Onet Wiadomości, 7 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Tusk wie, że jeszcze za wcześnie, by świętować. PO ma plan na kampanię, Newsweek, 12 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Tusk wie, że jeszcze za wcześnie, by świętować. PO ma plan na kampanię, Newsweek, 12 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-12] (pol.).
- ↑ Oświadczenie Andrzeja Dudy. Prezydent proponuje zmiany w "lex Tusk", Rzeczpospolita [dostęp 2023-06-14] (pol.).
- ↑ Małgorzata Paprocka o prezydenckiej noweli Lex Tusk: Miała uspokoić sytuację, Rzeczpospolita [dostęp 2023-06-14] (pol.).
- ↑ Mastalerek: W komisji weryfikacyjnej powinni zasiąść tacy ludzie jak Rokita, www.rmf24.pl [dostęp 2023-06-14] (pol.).
- ↑ Poręba punktuje Bielana i Mastalerka. "Niezłe kombo", wpolityce.pl [dostęp 2023-06-14] (pol.).
- ↑ "Lex Tusk". Nowelizacja w Sejmie. Co zrobi PiS? Jest decyzja, Rzeczpospolita, 13 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-14] (pol.).
- ↑ Andrzej Gajcy , Komisja poczeka na lex Tusk 2.0. Kaczyński uderzy pięścią w stół, Onet Wiadomości, 14 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-14] (pol.).
This article "Marsz 4 czerwca" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Marsz 4 czerwca.
![]() |
This page exists already on Wikipedia. |