Paweł Słania
Paweł Grzegorz Słania (ur. 24 maja 1912 w Piekarach Śląskich[1], zm. w kwietniu 1940 w Katyniu) – podporucznik rezerwy, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, nauczyciel, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys[edytuj]
Był synem górnika o imieniu Piotr i Agnieszki z domu Dyrgała (Dyrgalla).
Ukończył Państwowe Gimnazjum Męskie w Tarnowskich Górach i zdał egzamin dojrzałości dawnego typu klasycznego w 1930 roku. Studiował historię na Uniwersytecie Jagiellońskim, którą ukończył, ale ze względu na wybuch II wojny światowej nie zdążył obronić pracy magisterskiej, pt. Uniwersytet Jagielloński w latach 1792–1800, napisanej pod kierunkiem prof. Stanisława Kota. W czasie studiów mieszkał w Krakowie między innymi na Dębnikach przy ul. Polnej 7 i w II Domu Akademickim przy ul. Oleandry. Należał do Koła Akademików Szarlej-Piekary i wraz z jego członkami pracował przy wznoszeniu Kopca Wyzwolenia w Piekarach Śląskich 25 lipca 1933 roku[2].
W trakcie studiów historycznych ukończył dywizyjny kurs podchorążych rezerwy przy 73 pułku piechoty w Oświęcimiu. Należał do 75 pułku piechoty stacjonującego w Chorzowie i Rybniku[3].
Pracował w Publicznej Szkole Dokształcającej Wiejskiej w Piekarach Śląskich jako nauczyciel[4]. W 1938 roku, wraz z Karolem Ciskiem, Janem Hanszlą i innymi działaczami społecznymi, powołał Kółko Miłośników Piekar Śląskich określone przez lokalna prasę bardzo poważną placówką kulturalno-naukową, której głównym zamiarem było powołanie regionalnego muzeum z siedzibą w Piekarach Śląskich oraz szerzenie kultury i oświaty. Kółko Miłośników Piekar Śląskich składało się z sześciu sekcji: archiwalnej (Paweł Słania), muzealnej i prasowej (Jan Hanszla, Karol Cisek), ludoznawczej i sztuki ludowej (prof. Chrzanowski, Wawrzyniec Czempiel), historycznej (ppłk Franciszek Piłsz, Melchior Bibiela), przyrodniczej (kierownik szkoły o nazwisku Ogaza, nauczyciel Gzyl) i finansowej (nauczyciel Alojzy Koterzyna).
Śmierć w Katyniu[edytuj]
Paweł Słania w sierpniu 1939 roku, jako oficer rezerwy, został wysłany w głąb kraju w celu uzupełnienia etatów oficerskich w tworzonych oddziałach Wojska Polskiego. Podczas kampanii wrześniowej dostał się do niewoli sowieckiej i został internowany w obozie w Kozielsku. 22 listopada 1939 roku wysłał stamtąd list do rodziców i narzeczonej, który przechowywany jest dziś w zbiorach Izby Regionalnej działającej przy Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Teodora Heneczka w Piekarach Śląskich. W liście informuje, że znajduje się w Rosji i jest cały i zdrowy oraz wymienia inne znane sobie osoby z rodzinnej miejscowości (Piekary Śląskie) lub okolic (Wielkie Hajduki, Chorzów, Katowice, Radzionków), które też znajdują się w obozie. Na końcu listu dołączył swój adres: Сланя Павел Петрович СССР город Козельск Смоленской области Почтовый ящик N12. List z Kozielska jest ostatnią znaną informacją przekazaną przez Pawła Słanię do rodziców mieszkających w Piekarach Śląskich. Kilka miesięcy później, w kwietniu 1940 roku został zamordowany w tzw. zbrodni katyńskiej.
Tablica ku jego pamięci znajduje się w Bazylice w Piekarach Śląskich.
Listy do narzeczonej[edytuj]
W zbiorach Izby Regionalnej w Piekarach Śląskich znajduje się zbiór ponad 100 listów napisanych w latach 1932–1939 do narzeczonej Marii Lortz mieszkającej w Piekarach Śląskich. Paweł Słania wysyłał listy najczęściej z Krakowa, w którym studiował, ale także z Oświęcimia, Miękinii, Piotrowic, Rybnika i Warszawy, gdzie przebywał jako żołnierz na kursach, szkoleniach i ćwiczeniach. Swoje listy adresował najpierw na ulicę Mariacką 101, a od 1935 roku na ul. Józefską 47 (Szarlej-Wielkie Piekary).
Część kolekcji została zdigitalizowana i opublikowana w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej[5].
Przypisy[edytuj]
- ↑ Katyń 1940, SŁANIA, Katyń 1940 [dostęp 2020-11-23] (pol.).
- ↑ Złota Księga założona z okazji budowy Kopca Wyzwolenia Śląska w Wielkich Piekarach 1932. Cz. 1. Kronika, 1932 [dostęp 2020-11-23] (pol.).
- ↑ Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. AP 1949, 23513.
- ↑ Kronika Publicznej Szkoły Dokształcającej Wiejskiej w Wielkich Piekarach 1930-1938, 1930–1938 [dostęp 2020-11-23] (pol.).
- ↑ Słania, Paweł Grzegorz (1912-1940), Korespondencja Pawła Grzegorza Słani (1912-1940) z Marią Lortz z Piekar Śląskich, 19 maja 1933 [dostęp 2020-11-23] (pol.).
This article "Paweł Słania" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Paweł Słania.
