Roman Wiese
Roman Wiese (ur. 15 listopada 1880 r. , zm. 15 listopada 1939 w Lesie Szpęgawskim) – przywódca oddziału powstańczego w Gębicach, później żołnierz, działacz społeczny i kupiec w Gniewie.
Życiorys[edytuj]
Życie prywatne[edytuj]
Jego ojciec, Wincenty był cenionym w okolicy murarzem. Z małżeństwa z Antoniną miał oprócz Romana także synów Piotra, Ignacego i Władysława, a także córki Stanisławę oraz Gertrudę. Wychowywał się bardzo patriotycznej atmosferze domu rodziców. Ukończył szkołę powszechną i dwa semestry budownictwa, zapewne z zamiarem przejęcia po ojcu tradycji zawodu. W rodzinnych Gębicach poślubił Helenę Bojanowską, córkę Jakuba i Magdaleny z Rospłochowskich. Tu też przyszło na świat jego jedyne dziecko - córka Maria.[1]
I wojna światowa[edytuj]
Armia Niemiecka[edytuj]
Podczas wojny służył w armii Niemieckiej. Wrócił do Gębic 23 października 1918 r. i od razu włączył się do akcji niepodległościowej. Wierzył, że w sprzyjających warunkach polityczno-militarnych, przy zorganizowaniu siły zbrojnej Polaków, będzie można oderwać Wielkopolskę od zaborcy pruskiego.
Młoda Polska[edytuj]
Powstanie Wielkopolskie[edytuj]
Posiadając doświadczenie organizacyjno–przywódcze nabyte w czasie sprawowania funkcji naczelnika miejscowego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz znając się na strategii wojskowej, z którą zapoznał się w pruskiej armii, Roman Wiese zdecydował się na zorganizowanie 15 kompanii ochotniczo – powstańczej w Gębicach, nad którą objął dowództwo. Wśród ochotników znalazł się też jego młodszy brat, Ignacy Wiese. Dla Romana Wiese okres powstania zakończył się 26 czerwca 1919 r.[2]
Wojna Polsko-Bolszewicka[edytuj]
Został on przeniesiony do czynnej służby w Wojsku Polskim w stopniu starszego sierżanta 63 pułku piechoty w Toruniu. Na porucznika awansował 1 października 1919 r. Brał udział w wojnie polsko – bolszewickiej. Od 7 lipca do 1 sierpnia 1920 r. leczył się w poznańskim szpitalu z ran, które odniósł w czasie walk pod Warszawą. Po wyjściu ze szpitala jako rekonwalescent odesłany został do Torunia. Zatarg polsko–litewski sprawił, ze przebywał jako żołnierz w Stacji Zbornej w Warszawie, a następnie służył w 39 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich. . Wraz ze swym pułkiem brał bezpośredni udział we wcielaniu Litwy Środkowej do Polski. Wrócił do 63 pp. w Toruniu 19 października 1921 r., a już 24 października tego miesiąca został zwolniony do rezerwy.[3]
XX-lecie międzywojenne[edytuj]
Po zwolnieniu do rezerw wraz z rodziną rozpoczął nowy okres w swoim życiu – opuścił rodzinne Gębice w Wielkopolsce i przeniósł się na Pomorze, gdzie potrzebowano niezbędnych zasobów inteligencji i kadry administracyjnej do przejmowania poniemieckich urzędów. Roman Wiese objął stanowisko komendanta Straży Granicznej na prawym brzegu Wisły, w gminie Janowo. Mieszkanie służbowe, przysługujące komendantowi, Wiese otrzymał w Gniewie. Na terenie Pomorza był aktywnym członkiem wielu organizacji patriotycznych i społecznych, m. in. Polskiego Związku Zachodniego, który zasłużył się przy usuwaniu z województw zachodnich przejawów i pozostałości niemczyzny. Brał czynny udział i był aktywnym członkiem takich organizacji jak:
- Bractwo Strzeleckie w Gniewie – jako członek,
- Towarzystwo Śpiewacze „Halka” – jako członek i sponsor,
- Towarzystwo Czytelni Ludowych – jako członek wspierający.
Roman Wiese z racji sprawowanego urzędu komendanta Straży Granicznej uczestniczył we wszystkich ważnych gniewskich wydarzeniach społecznych, patriotycznych
i kulturalnych. Miał 49 lat, kiedy postanowił po raz kolejny zmienić życie swoje i swojej rodziny, postanowił zostać kupcem. Przejął znajdującą się w Gniewie Książnicę Gniewską wraz z mieszkaniem. Dzięki dochodom z prowadzenia księgarni Wiese stał się jednym z zamożniejszych obywateli miasta. Dzięki temu także mógł wspomagać finansowo organizacje społeczne i polityczne, do których wstąpił jako kupiec. Wśród organizacji społecznych i politycznych, z którymi związał się Roman Wiese w okresie swej działalności w Gniewie nie mogło zabraknąć Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Tę organizację darzył największą sympatią i sentymentem, gdyż właśnie przynależność do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w rodzinnych Gębicach miała duży wpływ na kształtowanie osobowości młodego Wiesego. Była to pierwsza szkołą działalności społeczno–politycznej i organizacyjnej. W dowód uznania za długoletnią przynależność do „Sokoła” i dowodzenie 15 kompanią druhów gębickiego gniazda w Powstaniu Wielkopolskim, już jako mieszkaniec Gniewa otrzymał Wiese tytuł honorowego członka Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Gębicach.[4]
II wojna światowa[edytuj]
Okupacja Niemiecka[edytuj]
Początkiem tragicznego okresu w życiu Romana Wiese i mieszkańców Gniewa było natarcie wojsk niemieckich wczesnym świtem 1 września 1939 r. W dniu 3 września 1939r. Gniew został zajęty przez hitlerowców. Od pierwszych dni okupacji, po niepełna 20 latach niepodległości, znów rozpoczęto systematyczne i konsekwentne tępienie polskości. Wśród pierwszych aresztowanych i zamordowanych na miejscu kaźni, w Lesie Szpęgawskim koło Starogardu Gdańskiego, znalazł się także Roman Wiese. Oprawcy niemieccy zamęczyli go 15 listopada 1939 r. Miał wówczas 59 lat. Pozostawił żonę Helenę oraz córkę Marię.
Przypisy[edytuj]
- ↑ Roman Wiese przywódca oddziału powstańczego z Gębic - PDF Darmowe pobieranie, docplayer.pl [dostęp 2020-11-12].
- ↑ Roman Wiese przywódca oddziału powstańczego z Gębic - PDF Darmowe pobieranie, docplayer.pl [dostęp 2020-11-12].
- ↑ Roman Wiese przywódca oddziału powstańczego z Gębic - PDF Darmowe pobieranie, docplayer.pl [dostęp 2020-11-12].
- ↑ Roman Wiese przywódca oddziału powstańczego z Gębic - PDF Darmowe pobieranie, docplayer.pl [dostęp 2020-11-12].
- ↑ Roman Wiese przywódca oddziału powstańczego z Gębic - PDF Darmowe pobieranie, docplayer.pl [dostęp 2020-11-12].
Linki zewnętrzne[edytuj]
This article "Roman Wiese" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Roman Wiese.
