Romuald Świrkowski

Romuald Świrkowski (ur. 20 września lub 20 października 1886 w Perszuksztach w powiecie święciańskim, zm. 5 maja 1942 w Ponarach^[1]) – polski duchowny rzymskokatolicki.

Życiorys[edytuj]

Syn Adolfa i Marii Niedźwiedzkiej. W latach 1905–1909 studiował filozofię i teologię w Seminarium Duchownym w Wilnie, a w latach 1911-1912 był studentem Akademii Duchownej w Sankt Petersburgu. Święcenia kapłańskie przyjął 23 maja 1909 roku. Od 1912 roku sprawował urząd prefekta Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Szczuczynie. W listopadzie 1918 roku, w obliczu klęski Niemiec w I wojnie światowej, został członkiem Rady Powiatowej na powiat Szczuczyn-Planty (jej wiceprezesem był ksiądz Jan Moroz), której pierwszymi zadaniami była walka z agitacją litewską i białoruską (obie były wspierane przez Niemców) oraz zorganizowanie polskiej miejscowej siły zbrojnej. Owa jednostka wzięła następnie udział w walkach lat 1918-1919 oraz w wojnie polsko-bolszewickiej. Po buncie Żeligowskiego ksiądz Świrkowski pełnił urząd posła i sekretarza prezydium Sejmu Wileńskiego Litwy Środkowej. W okresie międzywojennym zajmował wiele ważnych stanowisk kościelnych, m.in. był proboszczem parafii i dziekanem dekanatu w Miorach i Słonimiu. Po wybuchu II wojny światowej brał czynny udział w polskim ruchu oporu: działał jako przedstawiciel Kurii Arcybiskupiej w Wileńskim Dowództwie takich organizacji niepodległościowych jak Służba Zwycięstwu Polski czy Związek Walki Zbrojnej (późniejsza Armia Krajowa). W konspiracji posługiwał się pseudonimem ,,Tarcza". Równocześnie wciąż sprawował swoją posługę (m.in. od 1941 roku do swojej śmierci był proboszczem parafii św. Ducha w Wilnie). Po ataku Niemiec na ZSRR i zajęciu Wilna przez Wehrmacht zaangażował się w ratowanie Żydów – udzielał fikcyjnych chrztów, dostarczał dowody tożsamości i ułatwiał schronienie. 15 stycznia 1942 roku został aresztowany przez hitlerowców i osadzony w więzieniu na Łukiszkach. Współpracujący z Niemcami Litwini z Saugumy oraz tzw. ,,strzelcy ponarscy" poddali go torturom. Jak wspominał świadek: ,,Kilka dni po aresztowaniu wzięto go na przesłuchanie, z którego wrócił skatowany. Oskarżono go o przynależność do kierownictwa wileńskiego ZWZ"^[2]. 5 maja 1942 roku rozstrzelano go w Ponarach w masowej egzekucji^[3].