Szkoła Ludowa nr II w Gnojniku na Kolonii
| ||
 Budynek szkoły | ||
| Państwo |  Czechy
| |
| Miejscowość | Gnojnik, Śląsk Cieszyński | |
| Data założenia | 21 października 1853 | |
| Data zamknięcia | 1953 | |
Druga Szkoła Ludowa w Gnojniku – ewangelicka prywatna szkoła wyznaniowa z prawem publiczności w Gnojniku, która była umieszczona w murowanym parterowym budynku na Poleninach - Kolonia.
Ogólne informacje[edytuj]
Szkoła powstała dnia 21 października 1853 r. W tym okresie powstało na Śląsku Cieszyńskim wiele podobnych szkół wyznaniowych. W kronice zboru ligockiego, do którego należą obywatele Gnojnika ewangelickiego wyznania, nie ma o szkole żadnych zapisów. Do tej szkoły uczęszczały dzieci z Gnojnika, Trzanowic, Toszonowic i Zawady. Kroniki, akta, katalogi i książki Szkoły Ludowej nr II w Gnojniku zaginęły podczas drugiej wojny światowej. Szkoła funkcjonowała do roku 1953. Od roku 1953 umieszczono w budynku przedszkole, które tu było aż do roku 1967. Ostatecznie dom przeszedł do prywatnego właściciela[1].
Pierwsi nauczyciele[edytuj]
Jan Ostruszka[edytuj]
Pierwszym nauczycielem był Jan Ostruszka, który uczył w Gnojniku od roku 1853 do swej śmierci w 1868 roku.
Jan Kubisz[edytuj]
Po nim został mianowany nauczycielem i kierownikiem szkoły Jan Kubisz, znany na Śląsku jako poeta i autor „Pamiętnika starego nauczyciela” rodem z Końskiej. W roku 1870 do szkoły uczęszczało 86 dzieci.
Paweł Adamus[edytuj]
Po Janie Kubiszu był nauczycielem i kierownikiem szkoły Paweł Adamus. W roku 1921 został przeniesiony jako nauczyciel do Końskiej.
Paweł Cienciała[edytuj]
Po nim przyszedł Paweł Cienciała z Milikowa, który uczył w Gnojniku do 1926 roku, kiedy odszedł na emeryturę. Wnukiem Pawła Cienciały jest Adam Makowicz[2]. Za czasów Pawła Cienciały była szkoła dwuklasowa po zlikwidowaniu drugiej gnojnickiej szkoły, Szkoły nr I dla dzieci wyznania katolickiego. Uczono na zmianę do i po południu. Nauczyciele pracowali w systemie wymiennym.
Wilhelm Mandrysz[edytuj]
W roku szkolnym 1925/26 uczył nauczyciel Wilhelm Mandrysz.
Helena Matey[edytuj]
W latach 1926 aż 1930 uczyła w Gnojniku Helena Matey, dojeżdżająca z Czeskiego Cieszyna.
Paweł Zabystrzan[edytuj]
Paweł Zabystrzan pracował jako kierownik i nauczyciel od 1926 do 1933. Był utalentowanym grafikiem, rysownikiem i malarzem. Jest autorem wielu ilustracji w gazetkach szkolnych, w podręcznikach i kalendarzach.
Jan Kotas[edytuj]
Po Zabystrzanie przyszedł do Gnojnika początkujący nauczyciel Jan Kotas, który pracował w Gnojniku do roku 1936. Jan Kotas kontynuował pracę społeczną po Zabystrzanie i ponadto był dyrygentem chóru Macierzy Szkolnej.
Jan Kołder[edytuj]
Po Janie Kotasie uczył Jan Kołder, aż do roku 1938, kiedy doszło do przyłączenia Zaolzia do Polski.
Jan Kubisz[edytuj]
W szkole w Gnojniku zaczął pracować 4 stycznia 1869 roku. Była to jego jedyna posada, w której wytrwał do r. 1910, gdy odszedł na emeryturę[3].
W “Pamiętniku starego nauczyciela” tak wspomina pierwszy dzień w gnojnickiej szkole:
“ Przyjechaliśmy na miejsce. Przed szkołą, ustrojoną w choinki i girlandy, stała gromada ludzi: rodzice, zastępstwo i prezbiterstwo szkolne z przewodniczącym na czele i nauczyciele z sąsiednich gmin. Weszliśmy do klasy, napełnionej dziećmi. Ale dla wszystkich ludzi, zebranych w szkole, zabrakło miejsca w klasie, więc stali w sieni stłoczeni i ciekawi. Dzieci zaśpiewały pieśń, poczem przewodniczący prezbiterstwa, Buzek, były nauczyciel żukowski, a natenczas właściciel gruntu w G., zwrócił się do mnie i w serdecznem przemówieniu skreślił dzieje gminy szkolnej, kładąc nacisk na trudności, jakie przy założeniu i budowie szkoły zwalczyć było trzeba, wspomniał przeszłego nauczyciela i pracę i zasługi jego, a podając mi rękę, głośno i z naciskiem rzekł: “Oddaję wam, panie nauczycielu, to największe dobro nasze: tę szkołę i ten najświętszy skarb rodzicielski - dzieci. Weźcie je, mocną, ojcowską ręką prowadźcie, w karności i napominaniu Pańskiem wychowujcie, potrzebnych wiadomości i nauk gorliwie i obfitą miarą udzielajcie, słowem: kształćcie rozum i serca, aby starczyło na błogosławioną drogę żywota! Do czego wam obfitego błogosławieństwa Bożego i pomocy z góry ze serca imieniem całej szkolnej gminy życzę.” Potem skinął na dzieci i te, wychodząc kolejno z ławej, podaniem ręki witały swojego nowego nauczyciela. Byłem tem wszystkiem do głębi wzruszony, ale też lęk wielki ogarniał mię na słowa mowcy i na widok tej licznej, dobrej dziatwy i poważnego grona rodziców”[4].
Projekt “Miejsca pamięci Jana Kubisza”[edytuj]
Od 2020 roku w pobliżu budynku dawnej szkoły znajduje się tablica informacyjna, która została zainstalowana z inicjatywy Szkoły Podstawowej i Przedszkola im. Jana Kubisza w Gnojniku[5]. To jedna z kilku tablic ufundowanych w ramach projektu “Miejsca pamięci Jana Kubisza”[6].
Przypisy[edytuj]
- ↑ Tablica informacyjna przy starym budynku szkoły
- ↑ Adam Makowicz na Zaolziu (wideo), zwrot.cz, 5 listopada 2015 [dostęp 2021-10-16] (pol.).
- ↑ Historia szkoły, Szkoła podstawowa i przedszkole im. Jana Kubisza [dostęp 2021-10-16] (pol.).
- ↑ Jan Kubisz, Pamiętnik starego nauczyciela : garść wspomnień z życia śląskiego w okresie budzącego się ruchu narodowego w b. Księstwie Cieszyńskiem, wyd. Reprod. [d. Ausg.] Cieszyn 1928, Katowice: Wydawn. Polskie, 1993, ISBN 83-85216-86-3, OCLC 645808040 [dostęp 2021-10-16].
- ↑ Tadeusz Grycz: Problemem szkolnictwa jest brak wsparcia autorytetu nauczyciela, zwrot.cz, 30 czerwca 2020 [dostęp 2021-10-16] (pol.).
- ↑ Projekt z dotacji Úřad vlády ČR, EC190016
This article "Szkoła Ludowa nr II w Gnojniku na Kolonii" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Szkoła Ludowa nr II w Gnojniku na Kolonii.
