Zdzisław Grontkowski

Zdzisław Grontkowski (ur. 2 grudnia 1924 w Warszawie, zm. 26 czerwca 2020 tamże) - powstaniec warszawski, obrońca Reduty Wawelskiej na Ochocie^[1].

W momencie wybuchu powstania warszawskiego miał 20 lat. Mieszkał i pracował w Wiedniu, uciekał z trzech fabryk. Kiedy dowiedział się od kolegi, że w Warszawie planowany jest wybuch powstania, postanowił jak najszybciej dostać się do Polski. Za kilogram tytoniu, otrzymał od lekarza zaświadczenie, że jest umierający i musi natychmiast jechać do domu i tak pociągiem dotarł do Warszawy^[2].

W powstaniu walczył w IV Obwodzie "Grzymała" Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - 2. Rejon, w 435 plutonie^[3]. Pierwsze powstańcze zadanie jakie otrzymał, polegało na zdobyciu akademika na placu Narutowicza. Broń, jaką dysponowali powstańcy, była niewspółmiernie słaba, do tej wykorzystywanej przez Niemców, którzy posiadali czołgi "Pantery", natomiast Grontkowski wraz z kolegami mieli do dyspozycji tylko siekiery i butelki z benzyną^[2].

Walczył w Reducie Wawelskiej, moment ten wspomina następująco: "Na Wawelskiej podzieliliśmy się na dwie grupy. Trudno było wejść do kanałów, bo wszędzie był ostrzał z CKM-ów. Poradziłem naszemu dowódcy, żeby zrobić podkop i dostać się dołem do kanału. Tak zrobiliśmy i dostaliśmy się do kanału". W kanale spędził okrągły tydzień, a warto dodać, że nie był to wysoki burzowiec, lecz kanał którego wysokość wynosiła 110 centymetrów^[2].

Dramatyczny czas spędzony w kanale podsumował następującymi słowami: "Nie było nic do jedzenia. Przez 7 dni piłem wodę z rynsztoka. Nic więcej nie było. Powstanie było straszne, o kanale nie zapomnę nigdy w życiu"^[2].

Po upadku powstania wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną^[3].

Został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 67, rząd 3, grób 5)^[3].