Bel Riose

Bel Riose, generał i Par Imperium – jest postacią literacką, powołaną do życia przez Isaaca Asimova w jego cyklu powieściowym Fundacja. Riose był ostatnim silnym generałem pierwszego Imperium Galaktycznego.

Historia[edytuj]

Riose, który był wojskowym gubernatorem Siwenny, niepokornej planety, która ongiś leżała w centrum Imperium, lecz potem, po oderwaniu się Peryferii, została jego prowincją kresową. Na Siwennie żywy był kult magów z owych Peryferii. Dociekliwy i spragniony sławy, o którą trudno w latach upadku i stagnacji, Riose odkrywa, że chodzi o założoną przez Hariego Seldona Fundację, której technologia jest bardzo rozwinięta, a w pewnych miejscach (np. osobiste ekrany ochronne) przewyższająca myśl techniczną Imperium.

Riose zmusza do współpracy patrycjusza Siweńskiego Ducem Barra, którego ojciec spotkał kiedyś przybyłego handlarza z Fundacji, a potem jej burmistrza Hobera Mallowa.

Zgodnie ze swoim założeniem Fundacja miała stać się z czasem zalążkiem Drugiego Imperium i posiadała psychohistoryczną gwarancję Seldona, że w końcu to osiągnie. Barr ostrzegał Riose'a, że i tak musi przegrać z martwą ręką Seldona, ale Riose postanowił przeciwstawić jej żywą wolę.

Fundacja w tym czasie nie ma przywódcy mogącego równać się talentem z Riose'm. Starannie zaplanowana przez Riosego ofensywa przynosi mu zwycięstwo za zwycięstwem. Ówczesny imperator Cleon II zwany Wielkim, ostatni silny władca Pierwszego Imperium, jest coraz bardziej zaniepokojony rosnącą sławą generała. Cleon obawia się że Riose, podobnie jak już wielu generałów w historii Imperium, wykorzysta swoją sławę do dokonania przewrotu i ogłoszenia się imperatorem. Żeby mieć generała na oku Cleon przysyła mu, rzekomo do pomocy, swojego faworyta Ammela Brodriga. Cleon jest przekonany o lojalności Brodriga, gdyż ten jako nisko urodzony faworyt imperatora jest znienawidzony przez zazdroszczącą mu wpływów arystokrację i w przypadku utraty władzy przez Cleona stałby się idealnym kozłem ofiarnym na którego można by zrzucić winę za wszystkie problemy Imperium. Brodrig szybko dochodzi do tych samych wniosków co Cleon, tzn. że rzeczywistym celem Riosego jest obalenie Cleona, ale zdaje on sobie też sprawę że śmiertelnie chory Cleon wkrótce umrze, co będzie oznaczało dla Brodgriga utratę wszelkiej władzy i najprawdopodobniej życia. Brodrig uznaje zatem że bardziej opłaca mu się pomóc Riosemu zyskując wdzięczność i uznanie w oczach przyszłego (według Brodriga) imperatora niż potwierdzić podejrzenia Cleona. Proponuje on zatem Riosemu że w zamian za mianowanie go zastępcą Riosego poprze u Cleona jego starania o przysłanie dodatkowych okrętów. Riose dotkliwie odczuwając niedostatek okrętów liniowych zgadza się, mimo iż Brodrig nie ma żadnych kompetencji do dowodzenia flotą.

Połączone prośby Riosego i Brodriga odnoszą w końcu skutek i Cleon przydziela Riosemu eskadrę najpotężniejszych okrętów wojennych jakimi dysponuje Imperium, których olbrzymiej siły ognia nie jest w stanie zrównoważyć wyższy poziom techniczny okrętów Fundacji. Stojąca w obliczu ostatecznej klęski Fundacja chwyta się środków rozpaczliwych. Handlarzowi Lathanowi Deversowi, który celowo dał się złapać flocie Riose'go po to żeby pełnić rolę szpiega Fundacji, udaje się zdobyć meldunek Brodriga do Riose'go donoszący o zdobyciu kolejnej planety. W meldunku tym Brodrig nieporadnie usiłujący posługiwać się żargonem wojskowym wspomina o tajemniczym ostatecznym celu. Devers wykrada meldunek i razem z Barrem ucieka na będącą stolicą Imperium planetę Trantor, chcąc przekazać meldunek Imperatorowi i zasugerować że ów tajemniczy ostateczny cel to obalenie Cleona i przejęcie władzy przez Riosego i Brodriga. Ku zaskoczeniu Deversa natychmiast po przybyciu na Trantor zostaje on aresztowany jako agent zdrajców Riose'go i Brodriga i jedynie dzięki posiadaniu nieznanego w Imperium osobistego ekranu ochronnego udaje mu się uciec. Riose i Brodrig zostają odwołani przez Cleona ze stanowisk, oskarżeni o zdradę i straceni.

Jak się okazało akcja Deversa była niepotrzebna. Fundacja została obroniona przez martwą rękę Seldona, który przewidział, że żadna możliwa kombinacja wewnętrznego układu sił w Imperium nie pozwoli na dokończenie podboju Fundacji:

generał jest słaby i nieudolny:
- w sytuacji, gdy panuje silny i zdolny imperator, zmusza on generała do walki z Fundacją, ale ta jest w stanie obronić się przed Imperium wygrywając bitwy ze słabym dowódcą Imperium;
- w sytuacji, gdy rządzi słaby i nieudolny imperator, nie jest on w stanie zmusić generała do zaatakowania Fundacji;
generał jest silny i zdolny:
- w sytuacji, gdy panuje słaby i nieudolny cesarz, to generał zamiast zakończyć podbój Fundacji skieruje swoją flotę na stolicę Imperium i przejmie władzę siłą (a chcąc ją utrzymać musi zrezygnować z peryferyjnej wojny z Fundacją);
- w sytuacji, gdy panuje silny i zdolny cesarz, to początkowo jest on w stanie doprowadzić do zwycięskiej walki generała z Fundacją, ale w końcu sukcesy dowódcy budzą podejrzenia imperatora, który usuwa generała i albo wycofuje się z wojny, albo zastępuje go słabszym dowódcą, który przegrywa (jak w powieści, gdzie po aresztowaniu Bela Riosego Fundacja zwycięża);
w sytuacji, kiedy imperator decyduje się na osobiste dowodzenie walką z Fundacją (aby skutecznie nadzorować silnego generała i móc szybko usunąć słabego), to długa nieobecność władcy w stolicy powoduje próbę przejęcia władzy przez któregoś z arystokratów i wojnę domową w Imperium — w rezultacie cesarz musi przerwać wojnę z Fundacją i zająć się obroną swojej władzy.

Imperium w czasie wojny straciło sektor Siwenny, który przyłączył się do Fundacji.