Jan Ciuryło
Jan Ciuryło (ur. 3 sierpnia 1916 w Wójczy, zm. 10 grudnia 2011 w Kielcach) - uczestnik wojny obronnej 1939 r.
Strona Szablon:Żołnierz infobox/styles.css nie ma żadnej zawartości.
| ||
| Ilustracja | ||
 Podporucznik
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 3 sierpnia 1916 Wójcza | |
| Data i miejsce śmierci | 10 grudnia 2011 Kielce | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | 1939 | |
| Siły zbrojne |  Wojsko Polskie
| |
| Jednostki | 5 Pułk Strzelców Podhalańskich | |
| Stanowiska | celowniczy CKM | |
| Główne wojny i bitwy | II wojna światowa kampania wrześniowa | |
| Późniejsza praca | pracownik umysłowy | |
| Odznaczenia | ||
 
| ||
Życiorys[edytuj]
Dzieciństwo i młodość[edytuj]
Urodził się 3 sierpnia 1916 w Wójczy jako pierwsze dziecko Andrzeja Ciuryło i Katarzyny z Dryndosów, miejscowych włościan[1]. Miał dwie siostry: Mariannę (1918-2009) i Antoninę (1920-2012)[2][3]. W 1923 zaczął uczęszczać do szkoły podstawowej i ukończył 6 klas. Jego ojciec zmarł w wyniku wypadku w 1926. Matka podjęła wówczas pracę jako służba w miejscowym dworze rodziny Popielów, a on pomagał przy pielęgnowaniu róż[4]. W wieku 17 lat przyjechał do Kielc, gdzie pracował dorywczo. Poznał miejscowego robotnika Jana Grabkę, który zgodził się by zamieszkał w jego domu na ul. Podlasie. 3 października 1937 w kieleckiej katedrze zawarł związek małżeński z jedną z jego córek - Krystyną (1917-1997)[5][6]. Mieli dwie córki: Bogumiłę (1938-1991)[7] i Gabrielę (1939-1939)[8].
II wojna światowa[edytuj]
12 marca 1938 powołany został do czynnej służby wojskowej w 5 Pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu i w jego szeregach 1 września 1939 wyruszył na wojnę z Niemcami jako strzelec 2 kompanii CKM. Dwa dni później otrzymał przydział na stanowisko celowniczego CKM, a 10 września wraz z całym oddziałem złożył broń w Szydłowie i dostał się do niewoli. Prowadzeni byli do Kielc przez kilka dni, w trakcie których nocowali w stodołach, a ze względu na brak pożywienia nagminnym stało się moczenie skórzanych pasów w kałużach i zjadanie ich[9]. Trafili do tymczasowego obozu jenieckiego dla żołnierzy polskich zorganizowanego przez Wehrmacht w więzieniu na ul. Zamkowej[10]. Najprawdopodobniej na skutek przejęcia budynku więzienia 25 października 1939 przez Gestapo[10], w grudniu Jan wywieziony został w głąb Niemiec do obozu jenieckiego - Stalagu IVA, gdzie otrzymał numer 16385[11]. 2 sierpnia 1940 został z niego zwolniony i od razu skierowany na roboty przymusowe na gospodarstwo rolne w niewielkim miasteczku Spören[11]. Po niedługim czasie udało mu się ściągnąć swą żonę i dwuletnią córkę[11]. Krystyna zajmowała się przygotowywaniem posiłków dla gospodarzy Ottona i Friedy Pitzschk[12] oraz wszystkich pracowników przymusowych. Urodził się tam ich syn Tadeusz (1942-2002)[11][13], a zaledwie 3 miesiące później kolejne dziecko było już w drodze. Ciąży tej towarzyszyły liczne problemy zdrowotne i dzięki utrzymywaniu dobrych relacji z gospodarzami udało się umówić, że wrócą do Polski jeżeli na ich miejsce przyjedzie inna, podobna liczebnie, rodzina. Po intensywnych poszukiwaniach, w kwietniu 1940, do Niemiec dotarła rodzina Gradów, a Jan z żoną i dziećmi mógł wrócić do rodzinnych Kielc[11]. Urodziła się tam ich córka Łucja (1943). Nie zostali tam jednak na dlugo, ponieważ z obawy przed ponownym aresztowaniem i wywiezieniem oraz z powodu napiętnowania ze strony granatowej policji i żandarmerii, wyjechali do Zakopanego i zatrzymali się u brata Krystyny - Zdzisława Grabki. Jan znalazł dobrze płatną posadę przewoźnika u Niemców i zaangażował się w pomoc w ukrywaniu członków ruchu oporu skazanych przez okupanta na śmierć: Józefa Ciuryło (1917-1975)[14] pod nazwiskiem Jaskółka oraz Jana Drewina[15].
Lata powojenne[edytuj]
Po wyzwoleniu Zakopanego przez Armię Czerwoną powrócił do Kielc wraz z rodziną, gdzie urodziła się jego kolejna córka - Danuta (1945), a kilka lat później syn Andrzej (1952). W latach 1946-1948 pracował w Państwowej Centrali Handlowej, 1947-1951 Centrali Tekstylnej, 1951-1973 Spółdzielni Krawieckiej, 1973-1978 Przedsiębiorstwie Robót Mostowych Prestal jako pracownik umysłowy. Na początku lat 50-tych wybudował dom na ul Skalistej i mieszkał w nim do śmierci.
Zmarł 10 grudnia 2011 w Kielcach i pochowany został na Cmentarzu "Nowym" w grobowcu[16] wraz ze swą żoną, synem, dwoma córkami, oraz zięciem[17]. Na wniosek Tobiasza Ciuryło (prawnuka) jego miejsce spoczynku wpisane zostało 17 listopada 2022 do prowadzonej przez Instytut Pamięci Narodowej ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski[18].
Awanse[edytuj]
szeregowy - 12 marca 1938
podporucznik - 18 października 2001
Odznaczenia[edytuj]
Przypisy[edytuj]
- ↑ Metryki GenBaza - Księgi metrykalne i USC. Genealogia., Akt nr 65, Metryki GenBaza [dostęp 2023-04-06] (pol.).
- ↑ Genealodzy PL Genealogia, Skanoteka - Baza skanów dokumentów o wartości genealogicznej, Akt nr 37, skanoteka.genealodzy.pl [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Mogily.pl - Cmentarz Parafialny w Busku Zdroju, mogily.pl [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Amerykanka w Polsce | Dom i Biblioteka Sichowska [dostęp 2023-04-06] (pol.).
- ↑ Metryki GenBaza - Księgi metrykalne i USC. Genealogia., Akt nr 332, Metryki GenBaza [dostęp 2023-04-06] (pol.).
- ↑ Cmentarze parafialne w Kielcach, kielce.grobonet.com [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Cmentarze parafialne w Kielcach, kielce.grobonet.com [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Cmentarze parafialne w Kielcach, kielce.grobonet.com [dostęp 2023-04-06].
- ↑ wspomnienia Jana Ciuryło
- ↑ 10,0 10,1 Kalendarium – Ośrodek Myśli Obywatelskiej i Patriotycznej [dostęp 2023-04-06] (pol.).
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 IPN - straty osobowe i ofiary represji
- ↑ możliwa inna pisownia nazwiska
- ↑ Cmentarze parafialne w Kielcach, kielce.grobonet.com [dostęp 2023-04-06].
- ↑ GROBONET - wyszukiwarka osób pochowanych - Cmentarze Parafii Najświętszej Rodziny w Zakopanem, zakopane-parafia.grobonet.com [dostęp 2023-04-06].
- ↑ dane na podstawie pisemnych oświadczeń świadków (znajdujących się w Urzędzie do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych)
- ↑ (A1/12/14)
- ↑ Cmentarze parafialne w Kielcach, kielce.grobonet.com [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej, ewidencja grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski, Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [dostęp 2023-04-06] (pol.).
This article "Jan Ciuryło" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Jan Ciuryło.
