Lista ksiąg Śródziemia
Jest to artykuł o charakterze zbiorczym, przedstawiający listę ksiąg ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Hasła przedstawione są w kolejności alfabetycznej. Niektóre z ksiąg są jedynie wspomniane w tekstach Tolkiena, inne natomiast stanowią ważne elementy mitologii, bowiem Tolkien redagował dzieła dotyczące Śródziemia tak, jakby były jedynie tłumaczem oryginalnych, odnalezionych tekstów.
Ainulindalë[edytuj]
Tekst ten jest jedną z części Silmarillionu.
Dzieło to opisuje stworzenie fikcyjnego świata, Ardy, przez Eru i Ainurów. W powieści jest zwana Muzyką Ainurów, Wielką Muzyką, Wielką Pieśnią.
Opowieść tę wraz z innymi mitami Śródziemia przed Tolkienem miał spisać w swej Czerwonej Księdze Bilbo Baggins w czasie pobytu na dworze Elronda w Rivendell. Tytuł opowieści o stworzeniu przypisano Rúmilowi z Tirionu.
Akallabêth[edytuj]
Tekst ten jest jedną z części Silmarillionu.
- Przekład Marii Skibniewskiej – Akallabêth (Akallabeth)
- Przekład Jerzego Łozińskiego – Akallabêt
- Przekład Marii i Cezarego Frąców – Akallabêth
Relacja poświęcona upadkowi Númenoru, napisana zapewne pod koniec Drugiej Ery, najprawdopodobniej przez Elendila. W Akallabêth krótko przedstawiono historię wyspy. Autor tekstu skupił się na dziejach buntu Númenorejczyków przeciw Valarom i obszernie przedstawił jego kulminacyjny moment – panowanie Ar-Pharazôna. Relacja opisuje również sam upadek, kiedy to Númenor został zatopiony, gdy jego mieszkańcy zaatakowali Aman, pragnąc zdobyć nieśmiertelność.
Tekst Akallabêth przechowywany był w archiwach Gondoru. Zapewne w Czwartej Erze sporządzono kopię tej relacji dla thana Peregrina I, który umieścił ją w księgozbiorze w Wielkich Smajalach.
Miano Akallabêth pochodzi z języka adûnaickiego i znaczy w tej mowie Upadły (w domyśle kraj), ewentualnie Zatopiony[1]. Tak Dúnedainowie nazywali Númenor po jego zagładzie. W użyciu było określenie z quenyi, Atalantë, mające to samo znaczenie co Akallabêth.
Czerwona Księga Marchii Zachodniej[edytuj]
Bilbo i Frodo Baggins opisali w niej swoje przygody. W przedmowie do Władcy Pierścieni Tolkien wyjaśnia, że Władca Pierścieni i Hobbit to dokonane przez niego tłumaczenie na język angielski fragmentu Czerwonej Księgi opisującego Wojnę o Pierścień.
Kroniki Królów[edytuj]
Numenoryjski spis imion królów tej wyspy.
W księdze tej były spisywane ich imiona w języku elfów nawet gdy ci zaczęli posługiwać się adunaickimi imionami[2]. Księga zapewne zatonęła podczas Upadku Numenoru.
Księga Mazarbul[edytuj]
Pojawia się we Władcy Pierścieni.
- W angielskim oryginale – Book of Mazarbul
- Przekłady Marii Skibniewskiej oraz Marii i Cezarego Frąców – Księga Mazarbul
- Przekład Jerzego Łozińskiego – Kronika Mazarbul
Była to kronika krasnoludzkiej kolonii Balina w Morii. Prowadzona była w latach 2989–2994 Trzeciej Ery, od momentu przybycia krasnoludów do siedziby przodków aż do rozgromienia ostatnich członków tej grupy przez orków. Znaczna część zapisków w tej księdze była sporządzona przez Oriego, jednego z dawnych towarzyszy Thorina Dębowej Tarczy. Porzucona kronika przeleżała trzydzieści lat w Komnacie Mazarbul. Odnaleźli ją tam członkowie Drużyny Pierścienia (15 stycznia 3019 roku)[3] podczas wędrówki przez Morię. Księga była wtedy mocno zniszczona, pocięta, pokłuta, częściowo spalona i tak zamazana czarnymi i brunatnymi plamami – jakby zeschłej dawno krwi – że niewiele dało się z niej wyczytać (...) kartki pękały z chrzęstem[4]. Z lektury jej treści wszyscy poznali tragiczne losy Balina i jego towarzyszy. Księgę najprawdopodobniej zabrał ze sobą Gimli.
W ekranizacji Drużyny pierścienia pokazano scenę odnalezienia tej kroniki, nieco ją modyfikując. Po dotarciu do komnaty i odkryciu grobowca Balina Gandalf wyjmuje księgę z rąk szkieletu jednego z krasnoludów (w powieści zostaje ona znaleziona w starej skrzyni) i zaczyna czytać jej fragmenty członkom Drużyny. W porównaniu do pierwowzoru literackiego są one zmienione i krótsze.
Księga Thana[edytuj]
Najwierniejsza kopia Czerwonej Księgi Marchii Zachodniej spisana na prośbę króla Aragorna. Do Gondoru przywieziona została w 64 roku Czwartej Ery przez Peregrina Tuka[5]. W Gondorze sporządzono do niej wiele przypisów, adnotacji i rozszerzeń a także jej kopię.
Rachuba czasu[edytuj]
Wspomniana w Prologu do pierwszego tomu Władcy Pierścieni.
- W angielskim oryginale – The Reckoning of Years
- Przekłady Marii Skibniewskiej oraz Marii i Cezarego Frąców – Rachuba czasu
- Przekład Jerzego Łozińskiego – Rachuba lat
Książka autorstwa Meriadoka Brandybucka, napisana po Wojnie o Pierścień, zapewne już w Czwartej Erze. Poświęcona była analizie pokrewieństw, jak i różnic, pomiędzy kalendarzami hobbitów (z Shire’u i Bree) a rachubami czas przyjętymi w Rivendell, Rohanie oraz Gondorze. Dzieło to spotkało się z żywym zainteresowaniem wśród hobbitów.
Księgi Wiedzy[edytuj]
Przechowywane w Rivendell kompedia wiedzy elfów. Pod koniec Trzeciej Ery Bilbo Baggins przetłumaczył je z języka elfów na Wspólną Mowę i uzupełnił informacjami z przekazów ustnych tworząc w ten sposób Przekłady z języka elfów[6].
Stare słowa i nazwy w Shire[edytuj]
Wspomniane w Prologu do pierwszego tomu Władcy Pierścieni.
- W angielskim oryginale – Old Words and Names in the Shire
- Przekład Marii Skibniewskiej – Stare słowa i nazwy w Shire
- Przekład Jerzego Łozińskiego – Stare słowa i nazwy we Włości
- Przekład Marii i Cezarego Frąców – Stare słowa i nazwy w Shire
Krótka rozprawa autorstwa Meriadoka Brandybucka, napisana po Wojnie o Pierścień, zapewne już w Czwartej Erze. Poświęcona była analizie pokrewieństw między dawnym językiem hobbitów a mową Rohirrimów.
Valaquenta[edytuj]
Tekst ten jest jedną z części Silmarillionu.
Dzieło to opisuje stworzenie Valarów i Majarów według świadectw Eldarów.
Zielnik Shire’u[edytuj]
Wspomniany w Prologu do pierwszego tomu Władcy Pierścieni.
- W angielskim oryginale – Herblore of Shire
- Przekłady Marii Skibniewskiej oraz Marii i Cezarego Frąców – Zielnik Shire’u
- Przekład Jerzego Łozińskiego – Ziołoznawstwo we Włości
Znakomita książka autorstwa Meriadoka Brandybucka, napisana po Wojnie o Pierścień, zapewne już w Czwartej Erze. Poświęcona była roślinności Shire’u, ze szczególnym uwzględnieniem wszelakich informacji o fajkowym zielu. Z tego też powodu praca ta była bardzo popularna wśród hobbitów.
Żółtoskóra Księga[edytuj]
Księga przechowywana przez Tuków. Zawierała daty urodzin zgonów i małżeństw Tuków a także transakcje nieruchomości i daty i opisy ważniejszych wypadków z Shire[7]. Zapoczątkowana mniej więcej w 2000 roku Trzeciej Ery. Wiele informacji w niej zawartych trafiło potem do Czerwonej Księgi Marchii Zachodniej. Żółtoskóra Księga była najstarszym dokumentem przechowywanym w Shire. Zwana także Rocznikiem z Tukonu.
Przypisy[edytuj]
- ↑ Tłumaczenia nazwy podano za: J.R.R. Tolkien: Silmarillion. przeł. Maria Skibniewska. Warszawa: 2004, s. 282 (indeks)., Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia. Warszawa: 2003, s. 17 (hasło „Akallabêth”).
- ↑ R. Foster Encyklopedia Śródziemia s.138 - Kroniki Królów
- ↑ Według Kalendarza Namiestników miesiąc ten zwał się Narvinyë.
- ↑ Cytat z Drużyny pierścienia (księga 2, rozdział 5 Most Khazad-dûm) w przekładzie Marii Skibniewskiej.
- ↑ R. Foster Encyklopedia Śródziemia s.140 - Księga Thana
- ↑ R. Foster Encyklopedia Śródziemia s.141 - Księgi Wiedzy
- ↑ R. Fostej Encyklopedia Śródziemia s. 276 - Żółtoskóra Księga
Bibliografia[edytuj]
- John Ronald Reuel Tolkien: Silmarillion. przeł. Maria Skibniewska. Wyd. 10. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2004. ISBN 83-241-1515-3.
- John Ronald Reuel Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. Maria Skibniewska. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, 2002. ISBN 83-7319-172-0.
- John Ronald Reuel Tolkien: Niedokończone opowieści. przeł. Radosław Kot. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2005. ISBN 83-241-2008-4.
- Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia. przeł. Andrzej Kowalski, Tadeusz A. Olszański, Agnieszka Sylwanowicz. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2003. ISBN 83-241-0200-0.
Linki zewnętrzne[edytuj]
- Treść Valaquenty (quenya)
This article "Lista ksiąg Śródziemia" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Lista ksiąg Śródziemia.
