Wiktor Gojdź
Strona Szablon:Żołnierz infobox/styles.css nie ma żadnej zawartości.
| ||
 podporucznik
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 15 marca 1915 Petersburg | |
| Data i miejsce śmierci | 21 kwietnia 1941 Hadamar (Niemcy) | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | 1938 - 1941 | |
| Siły zbrojne | Wojsko Polskie | |
| Jednostki | 1 kompania, I batalionu, 12 Pułk Piechoty (II RP), 6 Dywizja Piechoty (II RP) Armia „Kraków” | |
| Stanowiska | dowódca plutonu | |
| Główne wojny i bitwy | II wojna światowa, kampania wrześniowa | |
| Odznaczenia | ||
| ||
Wiktor Gojdź (ur. 15 marca 1915 w Petersburgu, zm. 18 kwietnia 1941 w Hadamar) – podporucznik służby stałej Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj]
Syn Mikołaja i Aleksandry z Szadlewskich. Do 1939 roku mieszkał w Grodnie. We wrześniu 1939 roku był dowódcą plutonu 12 pułku piechoty, 6 Dywizji Piechoty Armii „Kraków” – Grupy Operacyjnej gen. Boruty–Spiechowicza, z którą walczył przeciwko 14 Armii Niemieckiej. W dniu 20 września 1939 roku po kapitulacji dywizji pod Cieszanowem został wzięty do niewoli niemieckiej i jako jeniec nr 177 przebywał w obozie dla oficerów Oflag XI B Braunschweig, a następnie Oflag XII A Hadamar w Niemczech. W dniu 18 kwietnia 1941 roku, ppor. Wiktor Gojdź oraz jego kolega z 12 pp. ppor. Zdzisław Gongała zbiegli z tzw. „Górnego Obozu”. Ucieczka zakończyła się tragicznie. Obaj po ucieczce z obozu zostali zastrzeleni w lesie na zachód od miasta Hadamar. Obu oficerów pochowano na cmentarzu jenieckim Hadamar w dniu 21 kwietnia 1941 roku. W 1966 roku zostali ekshumowani i przeniesieni na cmentarz wojenny w miejscowości Runkiel[1][2].
Ucieczka z obozu[edytuj]
(Relacja jeńca Oflagu Hadamar XII A kapitana Romana Babińskiego)
„Obaj oficerowie bieliznę przywiezioną wnosili na górę, a brudną znosili do samochodu. W czasie wykonywania ich czynności, tak szofer jak i jego pomocnik siedzieli na wartowni nie troszcząc się o nich. Przy ostatnim złożeniu bielizny do samochodu zamiast pójścia do obozu jeńcy niepostrzeżenie uciekli przez pola i schronili się do pobliskiego lasku. W trakcie ucieczki zauważył ich chłopiec niemiecki pasący krowy, natychmiast przybiegł do obozu na wartownię powiadamiając o podejrzanej ucieczce dwóch żołnierzy. Zaalarmowana kompania otoczyła lasek, strzelając do ukrytych w krzakach jak do zajęcy, w wyniku czego obaj zostali zastrzeleni. Przy apelu wieczornym, Niemcy jak na urągowisko i dla odstraszenia nas, na naszych oczach, przed frontem całego obozu nieśli na noszach do kostnicy trupy naszych zastrzelonych kolegów. W szeregach naszych powstało wielkie oburzające poruszenie, zaczęliśmy wołać – zbrodniarze, bandyci, zbóje, tak, że zaalarmowano całą kompanię wartowniczą, która otoczyła nas z bronią gotową do strzału. Następnie pułkownik niemiecki oświadczył, że uciekający jeńcy zostali zastrzeleni, bo z nożami rzucili się (!) na obławę. Jednakże urzędowe oględziny zwłok (tak przez niemieckich jak i naszych oficerów – lekarzy) wykazały, że jeńcy zostali zastrzeleni z tyłu, a nie z przodu. Mimo tego wachmani, którzy ich zastrzelili zostali przez generała imiennie wyróżnieni przez podanie im ręki i udzielenie im urlopu. W dniu 23.04.1941 r. odbył się pogrzeb pomordowanych (posiadam zdjęcie grobów obu oficerów)."[3][4][5][6][7][8][9]
Odznaczenia[edytuj]
Medal za udział w wojnie obronnej 1939 (pośmiertnie)
Upamiętnienie[edytuj]
Niemiecka Komisja Grobów Wojennych uznając za konieczne upamiętnienie ofiar także innych narodowości pochowanych na cmentarzach w Niemczech, jako przykład wymagający refleksyjnego traktowania historii dla przyszłych pokoleń oraz przykład ofiary życia polskich jeńców wojennych w Niemczech wybrała losy podporucznika Wiktora Gojdzia. W dniu 9 maja 2018 roku na cmentarzu wojennym w Runkel podczas ceremonii upamiętniającej koniec II Wojny Światowej w Europie, wmurowano dziewięć paneli z tablicami informacyjnymi upamiętniającymi jeńców wojennych, przymusowych robotników, więźniów obozów koncentracyjnych, ofiar marszów śmierci i przesiedleń pochowanych cmentarzu w Runklel. Panele informacyjne zostały utworzone przez wybranych 22 uczniów liceum im. Johanna Christiana Senckenberga w Runkiel, przy współudziale dorosłych "chrzestnych", którym dla Wiktora Gojdzia był Carsten Adams protestancki pastor miasta Runkel. Uczniowie opracowując poszczególne biogramy, mieli także za zadanie zastosowanie kreatywnego procesu pisania i stworzenie fikcyjnego listu lub innego przekazu, który mógł pochodzić od osoby upamiętnianej[10]. Głębokie poruszenie wywołały słowa, które rozważała Chiara Bieber (lat 16). Mogły pochodzić z pamiętnika Wiktora Gojdzia. Opowiada o swoich uczuciach związanych z ucieczką z obozu jeńców wojennych, lęku przed strażnikami, napięcia podczas pokonania ogrodzeń i nadziei, że prawie się udało ... Ale wtedy strzały świszczą w powietrzu, upada, czuje krew - otwarta rana brzucha. Robi się czarno przed oczami. Czy jego towarzysz kontynuował? „Mam nadzieję, że miał więcej szczęścia niż ja” - podsumowuje[11][12][13][14][15][16][17].
Uwagi[edytuj]
W okresie dwóch lat drugiej wojny światowej w jenieckim obozie w Niemczech, w sowieckim więzieniu w Mińsku i na zesłaniu w Kazachstanie zginęła cała rodzina Gojdziów, rodzice i trzech synów.
Przypisy[edytuj]
- ↑ Polski Czerwony Krzyż, Wiktor Gojdź, Wyciąg z dokumentów nr B. Inf. 193727/p, Wiktor Gojdź – L. Str. PCK – 7404, 14275, 23002, 16880; PCK, podstawa: Wiktor Gojdź – L. Str. PCK – 7404, 14275, 23002, 16880
- ↑ Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach - Opolu, Wiktor Gojdź –zaświadczenia: WAST – Of. XII A, 1.1; Of. XII, 1.3; Of. XI B, 1. 5d, Of. XI B, 1.1;
- ↑ Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach - Opolu, Zespół Relacje, Relacja kapitana Romana Babińskiego sygn. 296.
- ↑ Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, teczka 1108/Z – D, Relacja kapitana Tadeusza Rycembela.
- ↑ Jolanta Altman – Radwańska, Jeńcy wojenni w niewoli Wehrmachtu. Ucieczki oficerów polskich - jeńców Wehrmachtu z oflagów w okresie II wojny światowej, „Łambinowicki Rocznik Muzealny nr 3”, 1980, s. 15.
- ↑ Szymon Datner, Tragedia w Dossel, 1970, s. 202.
- ↑ Danuta Kisielewicz, Oficerowie polscy w niemieckiej niewoli w czasie II wojny światowej, 1998, s. 252.
- ↑ Juliusz Pollak, Jeńcy polscy w hitlerowskiej niewoli, 1986, s. 93.
- ↑ Mirosław Gojdź, STARYM OJCÓW NASZYCH SZLAKIEM - Udział Gojdziów w walkach o niepodległość Polski podczas Drugiej Wojny Światowej, wyd. II, 2018, s. 61.
- ↑ News und Aktuelles, www.senckenberg-schule.de [dostęp 2019-05-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-27].
- ↑ Kerstin Kaminsky, „Sie fehlt mir so sehr“, „Mittelhessen”, 12 maja 2018.
- ↑ Runkel, www.volksbund.de [dostęp 2019-05-27].
- ↑ Informationstafeln und Stelen auf der Kriegsgräberstätte enthüllt, https://www.fnp.de, 11 maja 2018 [dostęp 2019-05-27] (niem.).
- ↑ Gießener Anzeiger Verlags GmbH & Co KG, Opfer bekommen ein Gesicht - Mittelhessen, www.mittelhessen.de [dostęp 2019-05-27] (niem.).
- ↑ „Du bist und bleibst mein Bruder“, www.volksbund.de [dostęp 2019-05-27] (niem.).
- ↑ RUNKELER BLÄTTCHEN IHR STADTMAGAZIN 5/18 S. 6/7 S. 4/5 S. 19. Kultursommer - Vorbereitungen laufen auf Hochtouren. Opernprojekt vom Dehrner Sängerbund - PDF, docplayer.org [dostęp 2019-05-27].
- ↑ Mirosław Gojdź, www.facebook.com [dostęp 2019-05-27] (pol.).
This article "Wiktor Gojdź" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Wiktor Gojdź.
