Egalitaryzm w myśli Plinia Corrêi de Oliveiry

Egalitaryzm według prof. Plinia Corrêi de Oliveiry wynika z pychy, która jest jedną z namiętności służących rewolucji – trwającemu od wielu stuleciu procesowi odchodzenia od cywilizacji chrześcijańskiej ku porządkowi opartemu na liberalizmie i egalitaryzmie. Pycha skutkuje nienawiścią do uznania szeroko, nie tylko politycznie rozumianej władzy. Początkowo człowiek pyszny nienawidzi konkretnej władzy sprawowanej nad nim, następnie jakiejkolwiek władzy, a wręcz samej zasady władzy.

Pycha według Corrêi de Oliveiry może prowadzić do radykalnego egalitaryzmu, który przejawia się w wielu dziedzinach:

1. W sferze religijnej obejmuje on:

Równość między człowiekiem a Bogiem – brazylijski myśliciel dostrzegał egalitaryzm w panteizmie, immanentyzmie i rozmaitych wierzeniach ezoterycznych. Zmierzają one bowiem do zrównania człowieka z Bogiem. Ateizm jest zdaniem Brazylijczyka niczym innym jak próbą uniknięcia absurdalnego twierdzenia, że człowiek jest Bogiem, skutkującego przyjęciem innego absurdu (nieistnienia Boga). Laicyzm, zgodnie z którym człowiek powinien zachowywać się w życiu publicznym jakby Bóg nie istniał, jest formą egalitarnej detronizacji Stwórcy
Równość w sferze kościelnej – polega na zniesieniu władzy kapłańskiej lub pozbawieniu jej stopni hierarchicznych. Jak zauważał brazylijski myśliciel, omawiając „pseudoreformację”, ten rodzaj egalitaryzmu był charakterystyczny dla grup protestanckich i za sprawą rewolucji francuskiej został przeniesiony w sferę polityczną.
Równość między różnymi religiami – osoby głoszące równość religii sprzeciwiają się twierdzeniu jakoby tylko jedna z nich była prawdziwa. Twierdzą, po pierwsze, że jest to sprzeczne z równością ludzi. Po drugie, widzą tu sprzeczność z ewangeliczną łagodnością. Po trzecie, argumentują, że przez brak ewangelicznej łagodności głoszenie wyższości chrześcijaństwa utrudnia ewangelizację.

2. W sferze politycznej egalitaryzm polega na:

Równości między rządzącymi a rządzonymi – osoby głoszące tę formę równości są radykalnymi zwolennikami demokracji. Uważają, że pochodzenie władzy od ludu wyklucza jej pochodzenie od Stwórcy, a także, wbrew nauce Kościoła, twierdzą, że ustroje niedemokratyczne, takie jak monarchia i arystokracja, są złe ze swej istoty z racji antyegalitarnego charakteru.
Równość w porządku międzynarodowym – egalitaryści kwestionują zasadę suwerenności państwa i preferują zastąpienie ładu opartego na niepodległości narodów jednym światowym państwem. Pozwoliłoby to na uniknięcie zróżnicowania między narodami (pod względem liczebności, zdolności i cnoty) oraz różnic pomiędzy terytoriami różnych państw.
Równość między różnymi częściami kraju – dążenie do usunięcia politycznego i kulturowego zróżnicowania między poszczególnymi częściami kraju wynika z podobnych przesłanek co dążenie do usunięcia nierówności między państwami.
Zniesienie struktur pośrednich między jednostką a państwem – egalitarysta nad monarchię organiczną przedkłada absolutyzm, który sprowadza wszystkich na jeden poziom. Szczególnie znienawidzoną strukturą pośrednią jest rodzina.

3. W sferze społeczno-ekonomicznej egalitaryzm polega na:

Równość w strukturze społeczeństwa – egalitarysta jest wrogiem wyższych warstw, szczególnie tych o charakterze dziedzicznym. Sprzeciwia się także wyższości pracy umysłowej nad fizyczną.
Równość ekonomiczna – jej zwolennicy zwalczają prawo własności prywatnej, a nawet wyboru zawodu i dążą do ustanowienia własności kolektywnej.
Równość w zewnętrznych aspektach egzystencji – rewolucjonista dąży do ujednolicenia w najwyższym możliwym stopniu mieszkań, mebli, zwyczajów etc.
Równość dusz – na skutek egalitarnej propagandy ludzkie dusze stają się do siebie coraz bardziej podobne, do tego stopnia, że niemal tracą własne życie. Na miejsce harmonijnego narodu powstają masy. Dochodzi także do zmniejszenia różnic psychicznych między kobietami i mężczyznami.
Równość we wszystkich relacjach społecznych – chodzi tu o równość między dorosłymi i młodzieżą, rodzicami i dziećmi, mężem i żoną, pracodawcami i pracownikami.

Tak ostry sprzeciw wobec rozmaitych przejawów egalitaryzmu jest współcześnie rzadko spotykany. Jednak według brazylijskiego intelektualisty jego uzasadnienie znajduje się już w nauce św. Tomasza, który twierdził, że Stwórca uznał potrzebę nierówności zarówno wśród aniołów, jak i ludzi. Zróżnicowanie i hierarchia lepiej ukazuje doskonałość Boga, niż robiłby to wszechświat złożony z identycznych stworzeń. Dlatego też „nienawiść żywiona z zasady do wszelkich nierówności” stanowi „nienawiść do Boga”.

Nie oznacza to, że nierówność była pożądana w każdym przypadku. Corrêa de Oliveira uznaje bowiem istnienie praw wynikających z samego faktu bycia człowiekiem, dotyczące życia, honoru, odpowiednich warunków życia, pracy i własności, założenia rodziny oraz poznania i praktykowania prawdziwej religii. Co do natury ludzie są równi, jednak w ich zróżnicowaniu pod względem przypadłości (cnoty, siły, rodziny etc.) nie ma nic zasadniczo niesprawiedliwego.

Brazylijczyk sprzeciwiał się także zasadzie równości szans, zgodnie z którą osoby o podobnych talentach i pracowitości powinny mieć te same możliwości – bez względu na pochodzenie czy odziedziczony majątek. Jak argumentował, trzymanie się tej zasady zniszczyłoby instytucję rodziny. To w ramach rodziny przekazuje się nie tylko geny decydujące o czyichś zdolnościach, ale także majątek. Przekazywanie majątku jest naturalnym elementem miłości ojca, który kocha własne dzieci bardziej od innych i pragnie przekazać im patrymonium. Odbieranie mu takiej możliwości stanowiłoby poważną niesprawiedliwość względem niego.

Nie odmawiając godności ludowi, Corrêa de Oliveira dostrzegał szczególną rolę „szlachty i analogicznych elit tradycyjnych” w walce z rewolucją. Podkreślał, że elity te nie powinny jednak skupiać się na własnej wygodzie, lecz na działalności dla dobra Kościoła i społeczeństwa.