Ostatni Sojusz
Ostatni Sojusz – przymierze ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia.
Sojusz odegrał bardzo istotną rolę w dziejach Jedynego Pierścienia, w związku z czym często wspominają o nim bohaterowie Władcy Pierścieni. Informacje na jego temat znajdują się także w Dodatkach do trzeciego tomu powieści, w Silmarillionie, jak i w Niedokończonych opowieściach.
- W angielskim oryginale – Last Alliance of Elves and Men / Last Alliance
- Przekład Marii Skibniewskiej – Ostatni Sojusz Elfów i Ludzi / Ostatni Sojusz, Ostatnie Przymierze
- Przekład Jerzego Łozińskiego – Ostatnie Przymierze Elfów i Ludzi / Ostatnie Przymierze
- Przekład Marii i Cezarego Frąców – Ostatni Sojusz Elfów i Ludzi / Ostatni Sojusz, Ostatnie Przymierze
Ostatni Sojusz[edytuj]
Przymierze zawarte w 3430 roku Drugiej Ery[1] pomiędzy Elendilem, Najwyższym Królem Arnoru, a Gil-galadem, Najwyższym Królem Ñoldorów. Skierowane było przeciw Sauronowi. Obaj monarchowie postanowili połączyć swoje siły, by ostatecznie uwolnić Śródziemie od Władcy Ciemności.
Geneza[edytuj]
Przez długi czas elfowie i ludzie byli przekonani, że Sauron zginął w Upadku Númenoru w 3319 roku, kiedy to wyspę pochłonęło morze. Jednak Władca Ciemności utracił tylko swoją cielesną powłokę. Jako duch wrócił potajemnie do Śródziemia i osiadł znów w Mordorze, gdzie w ukryciu stworzył sobie nową postać.
Wiedząc, że znienawidzony przez niego Elendil założył własne królestwa, Arnor i Gondor, postanowił zniszczyć je i ostatecznie podporządkować sobie całe Śródziemie. Zebrał znaczne siły i w 3429 roku uderzył na Gondor. Zdobył Minas Ithil, skąd musiał uciekać starszy syn Elendila, Isildur, lecz na tym skończyły się sukcesy Władcy Ciemności. Anárion, brat Isildura, obronił Osgiliath i zepchnął wroga z powrotem do Mordoru, przynajmniej na jakiś czas.
Dowiedziawszy się tych wydarzeniach Elendil i Gil-galad postanowili zawrzeć sojusz, zdając sobie sprawę, iż w pojedynkę nie wygrają wojny z Sauronem. Ich celem było ostateczne pokonanie Władcy Ciemności.
Przygotowania[edytuj]
Po zaprzysiężeniu sojuszu Elendil i Gil-galad połączyli swe wojska pod Amon Sûl i stamtąd pomaszerowali do Imladris, siedziby Elronda. Przez następne trzy lata (3431 – 3434) gromadzili tam nowe oddziały.
Strona Szablon:Cytat.css nie ma żadnej zawartości.
Powiadają, że zebrane tam zastępy pięknością i wspaniałością przewyższały wszystkie wojska, jakie kiedykolwiek potem widziano w Śródziemiu, i że tak wielkiej armii nikt nie zgromadził od czasów, gdy wojska Valarów nacierały na Thangorodrim[2].
W tym czasie również Sauron mobilizował wszystkie swoje siły, przygotowując się do ostatecznej rozprawy z elfami i Dúnedainami. Nie tylko gromadził wielkie wojska, ale też całkowicie zniszczył siedziby żon entów, rozciągające się na północ od Emyn Muil, by utrudnić marsz przeciwnikowi. Wysłał też pewną część swoich oddziałów jeszcze dalej w kierunku północnym, by atakowali wroga maszerującego przełęczami Gór Mglistych.
Przebieg wojny[edytuj]
Bitwa na Dagorlad[edytuj]
Po ukończeniu przygotowań siły Ostatniego Sojuszu wyruszyły na wschód[3]. Wśród uczestników przymierza znaleźli się też Círdan z Szarych Przystani i Elrond, który piastował godność herolda Gil-galada. Wojska sojuszników przeprawiły się przez Góry Mgliste i pomaszerowały wzdłuż Anduiny ku Mordorowi. Po drodze dołączali do nich kolejni sprzymierzeńcy: Amdír z Lórien, Oropher z Wielkiego Zielonego Lasu, plemię Durina z Khazad-dûm i ludzie z doliny Anduiny. W końcu też do tej wielkiej armii dołączył Anárion z wojskami Gondoru. Na równinie Dagorlad doszło do bitwy. Elendil i Gil-galad pokonali w niej armię Saurona i wkroczyli do jego krainy.
Oblężenie Barad-dûr[edytuj]
Władca Ciemności miał jednak nadal dość sił, by zdołać wycofać się do swej potężnej twierdzy, Barad-dûr. Sojusznicy rozpoczęli więc oblężenie tej warowni. Okazało się to długotrwałym wyzwaniem i zajęło siedem lat (3434 – 3441).
Przebieg oblężenia znany jest jedynie ogólnie. Armia Ostatniego Sojuszu wytrwale trzymała pierścień okrążenia wokół Czarnej Wieży, ścierając się z licznymi wypadami orków. Pewna część sił sojuszników, na czele z Aratanem i Ciryonem, synami Isildura, nie brała udziału w tych walkach, lecz obsadziła Minas Ithil. Ich zadaniem było powstrzymanie Saurona, gdyby ten wyszedł z twierdzy i przedarł się przez linie oblegających.
Elfowie i ludzie pod fortecą Władcy Ciemności ponieśli duże straty w walkach z wypadami wrogów, jak i od ognia, strzał i pocisków nieprzyjacielskich[2]. Właśnie w takich okolicznościach zginął Anárion, zabity kamieniem ciśniętym z Czarnej Wieży (3440 rok). Ostatecznie jednak oblężenie stało się tak uciążliwe dla Saurona, że podjął on próbę pokonania sojuszników w otwartym polu.
Ostatnia walka na stokach Orodruiny[edytuj]
Władca Ciemności osobiście poprowadził resztę swoich sił z Barad-dûr na stoki Orodruiny, we wnętrzu której wykuł Jedyny Pierścień. Tam też doszło do starcia z siłami Ostatniego Sojuszu, ale nieznane są szczegóły przebiegu zmagań wrogich armii. Ważniejszym od tego okazała się walka Saurona z przywódcami przymierza.
Zapewne toczyła się w pewnym oddaleniu od miejsca boju podkomendnych władców, bowiem Gil-galadowi towarzyszyli tylko Elrond i Círdan, a Elendilowi wyłącznie Isildur. Monarchom udało się powalić Saurona, lecz obaj przypłacili to życiem. Zginął Elendil – padł on na swój miecz, Narsil, który pękł – a Gil-galad spłonął żywcem od ognia, bijącego z dłoni Władcy Ciemności. Jednak Isildur złamanym Narsilem odciął z ręki Saurona Pierścień, pokonując śmiertelnego wroga. Władca Ciemności utracił przez to swą cielesną powłokę, a jego duch uciekł. Siły Mordoru zostały zniszczone, a nieliczni niedobitkowie, jak Nazgûle, zbiegli na wschód.
Skutki[edytuj]
Wraz z zakończeniem tej wojny rozpoczęła się Trzecia Era. Ostatni Sojusz elfów i ludzi odniósł wielkie zwycięstwo, choć okupione ciężkimi stratami. Sprzymierzeńcy zburzyli Barad-dûr, po czym opuścili Mordor. Sojusz przyniósł Śródziemiu wolność od Władcy Ciemności na blisko tysiąc lat. Jednak pełny cel, jaki stawiali sobie Elendil i Gil-galad, czyli unicestwienie Saurona, nie został osiągnięty. Stało się tak za przyczyną Isildura, który nie zniszczył Pierścienia, lecz zabrał dla siebie, mimo rad Elronda czy Círdana. Przepełniony dumą, jak i ulegając mocy klejnotu, odmówił im mówiąc:
Strona Szablon:Cytat.css nie ma żadnej zawartości.
Biorę go jako okup za śmierć mojego ojca i brata. Czyż nie ja sam zadałem Nieprzyjacielowi śmiertelny cios?[4]
Nazwa[edytuj]
Przymierze to nazwano Ostatnim Sojuszem, ponieważ nigdy
Strona Szablon:Cytat.css nie ma żadnej zawartości.
(...) już potem nie zgromadzono tak ogromnej armii i nie związano tak ścisłego sojuszu między elfami i ludźmi, bo po śmierci Elendila dwa te plemiona oddaliły się od siebie[5].
W ciągu następnych stuleci liczba elfów w Śródziemiu malała, a wśród wielu nie znających ich ludzi budzili tylko strach i nieufność. Potęga najbliższych Eldarom państw Elendila, Arnoru i Gondoru, też słabła. Pierwsze z tych królestw całkiem upadło i jedynie Gondor ostał się do czasów Wojny o Pierścień, niezdolny jednak samemu pokonać Saurona.
Ekranizacja Petera Jacksona[edytuj]
W ekranizacji Władcy Pierścieni, w reżyserii Petera Jacksona, sceny związane z Ostatnim Sojuszem przedstawiono na początku filmu Drużynie Pierścienia, w prologu przedstawiającym pokrótce dzieje magicznego klejnotu.
Wojnę sprzymierzeńców z Sauronem ograniczono do wielkiej batalii na stokach Góry Przeznaczenia, która niejako łączy w sobie powieściową bitwę na Dagorlad i walkę na Orodruinie. Są to jedne z bardziej widowiskowych scen batalistycznych w całej filmowej trylogii.
Jackson zrezygnował jednak z pewnych elementów literackiego pierwowzoru. Praktycznie pominął postacie Gil-galada (ten pojawia się na ekranie jedynie na chwilę) i Círdana, dowódcą elfów uczynił zaś Elronda. Także Anárion nie został uwzględniony czy wspomniany w filmie.
Przypisy[edytuj]
- ↑ Wszystkie daty w tym artykule podano za: Dodatek B Kronika Lat (Kronika Królestw Zachodnich). W: J.R.R. Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. M. Skibniewska. T. 3: Powrót Króla. Warszawa: 2002, s. 470.
- ↑ 2,0 2,1 Pierścienie Władzy i Trzecia Era. W: J.R.R. Tolkien: Silmarillion. przeł. Maria Skibniewska. 2004, s. 270.
- ↑ Mapa przedstawiająca przebieg wojny patrz: K.W. Fonstad: Atlas Śródziemia. Warszawa: 2007, s. 47.
- ↑ Pierścienie Władzy i Trzecia Era. W: J.R.R. Tolkien: op.cit. s. 272.
- ↑ J.R.R. Tolkien: op.cit.. s. 271.
Bibliografia[edytuj]
- John Ronald Reuel Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. Maria Skibniewska. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, 2002. ISBN 83-7319-172-0.
- Pierścienie Władzy i Trzecia Era. W: John Ronald Reuel Tolkien: Silmarillion. przeł. Maria Skibniewska. Wyd. 10. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2004, s. 261-280. ISBN 83-241-1515-3.
- Historia Galadrieli i Celeborna, i Amrotha, władcy Lórien. W: John Ronald Reuel Tolkien: Niedokończone opowieści. przeł. Radosław Kot. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2005, s. 199-231. ISBN 83-241-2008-4.
- Klęska na polach Gladden. W: John Ronald Reuel Tolkien: Niedokończone opowieści. przeł. Radosław Kot. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2005, s. 235-241. ISBN 83-241-2008-4.
---
- Fran Walsh, Philippa Boyens, Peter Jackson: The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring. Screenplay based on the novels by J.R.R. Tolkien. 2001.
- Karen Wynn Fonstad: Atlas Śródziemia. przeł. Tadeusz A. Olszański. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2007. ISBN 978-83-241-2845-7.
Linki zewnętrzne[edytuj]
- Last Alliance of Elves and Men (ang.). Tolkien Gateway. [dostęp 2011-10-25].
- War of the Last Alliance (ang.). Tolkien Gateway. [dostęp 2011-10-25].
- War of the Last Alliance (ang.). The Thain's Book. An encyclopedia of Middle-earth and Numenor. [dostęp 2011-10-25].
- Last Alliance of Elves and Men (ang.). Encyclopedia of Arda. [dostęp 2011-10-25].
- War of the Last Alliance (ang.). Encyclopedia of Arda. [dostęp 2011-10-25].
This article "Ostatni Sojusz" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Ostatni Sojusz.
